Lijnen leidt op de langere termijn vooral bij vrouwen eerder tot gewichtstoename dan tot gewichtsafname. Dit is de uitkomst van een longitudinale studie met een follow up van drie jaar bij een representatieve Nederlandse steekproef onder 331 vrouwen en 344 mannen onder leiding van Tatjana van Strien, hoogleraar Psychologie van eetstijlen, van de Faculteit Aard- en Levenswetenschappen aan de Vrije Universiteit Amsterdam.
In de volksmond staat ‘aan de lijn doen’ weliswaar gelijk aan afvallen en vermageren, maar in de wetenschap is lijnen tamelijk controversieel. Volgens de Richtlijnen Behandeling van Overgewicht van het Kwaliteitsinstituut van de Gezondheidszorg leidt een vermageringsdieet tot gemiddeld drie kilo blijvend gewichtsverlies. Critici stellen dat lijnen zelfs averechts kan werken en een belangrijke oorzaak is voor gewichtstoename en mogelijk ook eetstoornissen. Van Strien vond nu voor de gewichtstoename het wetenschappelijk bewijs.
Al uit een meta-analyse uit 2007 in the American Psychologist bleek dat slechts een klein percentage van de mensen die een vermageringsdieet hadden gevolgd, op de lange termijn een deel van het gewichtsverlies vast wist te houden. Bijna de helft was na vier jaar zelfs zwaarder dan voor het dieet. Lijnen is dus niet het antwoord op overgewicht. In de Nederlandse steekproef volgde Van Strien de mannen en vrouwen over meerdere jaren waarbij ze telkens ook vroeg naar het lichaamsgewicht op dat specifieke meetmoment. Ze ontdekte dat de lijners na drie jaar significant zwaarder waren dan de respondenten die aangaven nooit aan de lijn te doen. Vooral de grote gewichttoename bij de vrouwen is hierbij opmerkelijk. Lijnen lijkt dus op de langere termijn eerder met gewichttoename dan met gewichtsafname samen te hangen.
Van Strien keek in deze studie ook op een andere manier naar lijngericht eten, namelijk met de lijnschaal uit de door haar ontwikkelde Nederlandse Vragenlijst voor Eetgedrag (NVE). Deze schaal bestaat uit tien verschillende vragen over lijngericht eten. Bijvoorbeeld: Hoe vaak slaat u aangeboden eten en drinken af omdat u aan uw gewicht wilt denken. Het gaat hier vooral om ingehouden eten: minder eten dan je zou willen om op gewicht te blijven. Dit lijkt een verstandige manier van lijnen, maar zelfs dit soort lijnen heeft in de steekproef bij de vrouwen een significant effect op gewichttoename na drie jaar. Bij de mannen was het effect op gewichtsverandering niet significant, mogelijk omdat zij minder sterk aan de lijn deden dan de vrouwen. Eén te streng dieet gaat, zo weten we uit ander onderzoek, gepaard met het risico op het beruchte ‘wat kan het ook schelen’-effect. Alleen al het eten van een verboden koekje is dan aanleiding zich volledig te laten gaan.
Zie voor meer informatie het volledige onderzoek op de site van Appetite en een interview met Tatjana van Strien in het Aprilnummer van Psychologie Magazine op de site van de VU.
bron: Vrije Universiteit Amsterdam, 27/03/14
Copyright ©2014 AgriHolland B.V.