Era uzależnień

Fakt, że ludzkość od początków swej historii używała substancji psychotropowych, świadczy o tym, że stosowanie czegoś podnoszącego nastrój to istotna potrzeba człowieka jako gatunku i w skali gatunku nie zmniejszyło sukcesu ewolucyjnego – uważa prof. Vetulani. Pewnie dlatego, że substancje psychoaktywne zażywano w sposób ograniczony i zrytualizowany, ceremonialnie, np. w trakcie obrzędów inicjacyjnych, religijnych.

Dziś, niestety, nastała „era uzależnień behawioralnych”. Siłą napędową tego zjawiska są tempo życia, ucieczka od nieakceptowanych stanów emocjonalnych, poszukiwanie szybkiej przyjemności, natychmiastowej gratyfikacji oraz trudność w kontrolowaniu impulsów. Od strony biologicznej przyczyn można upatrywać w nieprawidłowym funkcjonowaniu tzw. układu nagrody w mózgu. Pojawiają się wówczas poważne zaburzenia zachowania – uzależnienia: niepohamowany apetyt lub wstręt do pokarmu, zaburzenia psychoseksualne czy niekontrolowana agresja.

Czym to grozi i jak sobie pomóc?
Silna potrzeba wykonywania jakiejś czynności, np. zakupów, seksu, jedzenia czy pracy, przynosi szkody, gdy nie potrafimy się powstrzymać od jej wykonywania, przestajemy kontrolować sytuację i wpadamy w nałogowy hazard objawiający się szeregiem zachowań kompulsywnych. Uzależniamy się od seksu, internetu (erotomania internetowa, uzależnienie od internetowych kontaktów społecznych i ustawicznego pobierania informacji) i gier komputerowych, od jedzenia (kompulsywne jedzenie), opalania, ćwiczeń fizycznych, zakupów, pracy, a nawet od smartfona (lęk przed odcięciem od telefonu).

Wszystko to ma nam poprawić samopoczucie, zredukować lęk lub poczucie osamotnienia. Gdy sytuacja wyraźnie wymyka się spod kontroli, warto poszukać fachowej pomocy. Bo silne uzależnienie to naprawdę nierówny przeciwnik. Nic więc dziwnego, że coraz więcej ludzi takiej pomocy szuka.

W 2013 r. japońskie ministerstwo edukacji planowało organizowanie obozów odwykowych dla dzieci uzależnionych od internetu, ich liczbę oceniając na pół miliona. Terapia odwykowa jest też bardzo popularna wśród celebrytów. Hollywoodzkie gwiazdy, np. Diana Ross, Mel Gibson i Britney Spears, przyznają się do uzależnienia i do pobytu w luksusowych ośrodkach odwykowych, co stało się rodzajem „lansu”. Np. klinika Promises w pobliżu Hollywood oferuje leczenie niemal wszystkich nałogów, choć większość jej klientów cierpi na alkoholizm i uzależnienie od narkotyków.

W Polsce pierwsza grupa do celów terapii nałogu kompulsywnych zakupów powstała w 2011 r. w Poznaniu. Dla osób cierpiących z powodu uzależnień behawioralnych (hazard, seks, internet, praca, jedzenie) konsultacje prowadzą specjaliści Instytutu Psychologii Zdrowia Polskiego Towarzystwa Psychologicznego (tel. 801 889 880).

Warto też znać Telefon Kryzysowy 116123 dla Osób Dorosłych w Kryzysie Emocjonalnym. I korzystać, póki nie jest za późno.

Klara Pastwa, helloozdrowie.pl