AMSTERDAM - 

De grootste wetenschapsfraude uit de Nederlandse geschiedenis is geen op zichzelf staand incident, zo vrezen de stemmers op de Stelling van de Dag. En Diederik Stapel verdient daarvoor meer straf dan hij nu gekregen heeft.

Mail

Print

Sportabonnement, 10 weken € 30,-!

Met het vernietigende rapport van de onderzoekscommissie-Levelt over de onderzoeksmethoden van Diederik Stapel en een videoboodschap van de fraudeprofessor zelf, kwam de fraude-affaire weer in het middelpunt van de belangstelling te staan. Dat het grootschalig sjoemelen met onderzoeksgegevens een op zichzelf staand incident is, dat geloven er maar weinigen. „Er zijn veel meer Stapels.”

 

Op de vraag of de hele maatschappij nou ontwricht is geraakt door de wetenschapsfraude, denkt maar een klein deel dat dat inderdaad het geval is. Een groter deel had, voordat bekend werd dat de hoogleraar sjoemelde met onderzoeksgegevens, nog nooit gehoord van zijn vakgebied, de sociale psychologie. Slechts een klein deel van de stemmers vindt het vak van belang voor de samenleving.

 

Rechtvaardigen

 

Als de stemmers iets te zeggen zouden hebben over het geld dat naar de wetenschap gaat, dan zou de geneeskunde er veruit het beste van afkomen, gevolgd door de bètawetenschappen wis- en natuurkunde en economie. De minste stemmen kregen de sociale wetenschappen, waaronder psychologie. „Sociale psychologie is geen wetenschap”, is het harde oordeel van een van de deelnemers. Een ander: „Sociale wetenschap dient vooral voor het rechtvaardigen van de eigen overtuigingen.”

 

Van andere wetenschappers dan sociale wetenschappers hebben velen ook geen hoge pet op. „Het is wachten op de ontkrachting van andere theorieën, zoals het opwarmen van de aarde”, zo schrijft iemand.

 

Het was te verwachten dat zoiets zou gebeuren als wat nu de grootste wetenschapsfraudezaak uit de Nederlandse geschiedenis wordt genoemd, vindt iets minder dan de helft. Maar hoe kwam het toch eigenlijk dat een professor zou rommelen met onderzoeksgegevens, of ze gewoon verzon, en daarmee lange tijd wegkwam? „Te weinig controle”, denkt een meerderheid. En ook: „Niemand durfde vanwege zijn status van superprofessor tegen hem in te gaan.”

 

Als reactie op het vernietigende rapport van de commissie-Levelt heeft de minister van Onderwijs aangekondigd in gesprek te gaan met de universiteiten over een klokkenluidersregeling. Wetenschappers hebben en masse de hand in eigen boezem gestoken en beloven meer onderlinge controle. Toch vinden de meeste stemmers dat onvoldoende.

 

Gevoelens

 

Stapel betuigde spijt in een videoboodschap en sprak over gevoelens van spijt en zelfverwijt en het verdriet dat hij anderen heeft aangedaan. Maar genoeg wroeging vinden stemmers dat niet. „Uitkeringsfraudeurs raken alles kwijt, waarom hij niet?”, sneert iemand. Anderen suggereren dat hij al het geld dat hij ooit heeft ontvangen voor onderzoek weer terug moet betalen aan de maatschappij. „Tot op het bijstandsniveau.”

 

Die videoboodschap op zich vindt bijna de helft ’een slimme zet’, omdat hij zo de pers belet hem te interviewen. Bijna een derde vindt het juist laf dat journalisten hem zo geen kritische vragen kunnen stellen. Iemand schrijft de spijtbetuiging stuitend te vinden, vooral in combinatie met de reclame die hij maakt voor zijn boek.

 

„Dat je na zoiets te hebben gedaan nog een boek durft te publiceren”, is een verontwaardigde reacties. En een aantal stemmers vindt ook dat hij de opbrengsten van deze eventuele bestseller beslist niet in eigen zak mag steken. Niet dat de stellingstemmers het zouden kopen. Maar een schamele twee procent is werkelijk geïnteresseerd in de zielenroerselen van Diederik Stapel.