"Bedenin sadece sana ait" mesajı ne zaman verilmeli? Bu mühim eğitim sürecinde ailelerin neler yapması gerektiğini Psikoloji İstanbul'dan psikolog Tolga Erdoğan'a danıştık.

1-Çocuğa mahremiyet eğitimi ne zaman verilmeye başlanmalı?
- Kendilerini anne babadan ayır bir birey olarak hissettiğinde. Bu da 2 yaş dönemine denk düşer. Çocuklar yaşamlarının ilk 2 yılında genellikle kendilerini ayrı bir birey olarak değil, annenin bir parçası olarak algılar. Yaklaşık 24 aylık oldukları dönemde kendilerinin anne ve babalarından farklı bir birey olduklarını algılamaya başlarlar. Pek çok anne ve baba için iki yaşın bu kadar zor bir dönem olması da bu yüzdendir.

2-Eğitimin ilk adımı ne olmalı?
- Öncelikle aile mahremiyet alanının sınırlarını taşıdığı kültüre göre kendince yeniden tanımlamalı. Kimisi çocuğuyla 5-6 yaşlarına kadar birlikte banyo yapmakta sakınca görmüyor, kimisi bu durumun başlı başına bir mahremiyet ihlali olarak görüyor. İlk adım aşamasında bir başka önemli faktör çocuğa kendini ifade edebilme özgürlüğü vermek. Bu konuya dair bir önemli nokta da çocuklarımızla şakalaşma ve oyun oynama biçimimiz. Çocuklar anne ve babalarının kendileriyle oynama biçiminden memnun olmak zorunda değil. Hoşnut olmadığı bir durumu ağlayarak, bağırarak protesto edebilir de bu da gayet normal bir tepkidir. Bunlar çocuklarımızın bize verdiği önemli mesajlardır ve onların anlattıklarına saygı duymamız gerekir.

3-Anne babanın çocuğunu uluorta soyundurup giydirmesi doğru bir davranış mı?
- Çocuğun altı ıslaksa ve anne üzerini mahremiyeti olan bir alanda değiştirme şansına sahip değilse çocuğu umumi bir ortamda soymakta, giydirmekte bir sakınca yok. Ancak orada uygun bir kapalı alan varsa elbette bu iş için orası tercih edilmeli. Öncelikli olan çocuğun ihtiyacının karşılanması. Mesela, çocuğun karnı açsa anne, ister metroda olsun ister restoranda, omzuna attığı bir şalın yardımıyla bebeğini emzirebilir.

4-Tuvalet eğitimi verilirken aile özellikle hangi konulara dikkat etmeli?
- Burada biz anne ve babaların önündeki en iyi yol gösterici kitaplar, pedagoglar veya diğer bilgi kaynakları değil çocuğumuzun kendisidir. Çocuklar, çiş ve kakalarını bedenlerinin bir parçası olarak algılar. Dolayısıyla bunlar, çocuğumuzun mahremiyet alanına aittir. Bu nedenle süreci çocuğumuzun yönlendirmesine izin vermek ve bu sırada tuvalet eğitimini bir anda değil zaman içinde vererek devam etmek hem ebeveynler hem de çocuklar için rahat bir geçiş sağlar.

5-Mahremiyet eğitiminde dikkat edilmesi gerekenler neler?
- 3-4 yaşından itibaren "Bedenin sadece sana aittir ve senin izin vermediğin hiç kimse dokunamaz. Eğer birileri senin iznin olmadan sana dokunmaya çalışırsa mutlaka biz ebeveynlerine haber vermelisin" mesajını net bir şekilde vermeliyiz. Çocuklarımız dünyaya geldiklerinde sadece anne ve babalarının güler yüzlü ve iyi kalpli yakınlarıyla bir arada vakit geçirir. Bu, çocuklarda "Herkes iyidir" gibi yanlış bir algı yaratabilir. Bu tür bir durumla karşılaştığında çocuğumuzun hemen bize gelmesi onu koruyacak en önemli tedbirdir.

6-Anne-baba, çocuğuna örnek olmak adına nasıl bir davranış sergilemeli?
- Kendi mahremiyetimizi, özel alanımızı ne kadar korursak çocuğumuza da mahremiyetle ilgili o kadar iyi bir eğitim vermiş oluruz. Bedenimizle kurduğumuz ilişki, özel alanımızı korumamız, bazı şeyleri kendimize saklamamız çocuğumuzu zorlayabilir. Ama bu süreçte çocuklarımız da anne ve babalarının hoşlandıkları ve hoşlanmadıkları bazı şeyler olduğunu görür. Kendilerine ait kalmasını istedikleri alanları fark eder ve kendi alanını daha iyi belirler, korur.

7-Evde kardeş ya da abla, abi varsa aynı odada giyinme, soyunma ya da birlikte yatma gibi durumlarda nasıl bir tutum takınılmalı?
- Ergenlik döneminde bu konuya özellikle dikkat edilmeli. Cinsel gelişimin en kritik dönemi olan 11 yaşlarında, kardeşler bir
arada yatırılmamalı, birlikte banyo yaptırılmamalı. Çocuğun tamamen meraktan küçük kardeşiyle yaşayacağı sakıncalı yakınlaşmalar ileride çözmenin çok zor olacağı tatsız sorunlara neden olabilir.

8-Kız çocuklarına anneler, erkeklere babalar mı eğitim vermeli?
- Böyle suni bir ayrımın mahremiyet eğitimine katkısı olmaz. Çocuk, annesinden ayrı babasından ayrı şeyler öğrenir ve eğitim sürecinde ikisine de ihtiyacı vardır. Daha rahat bir iletişim kurabildiği ebeveynle derdini daha sık paylaşması normaldir. Bu ayrım da zaman içinde kendiliğinden belirlenir.

9-Okullarda bu eğitim nasıl olmalı?
- Evdekinden farklı değil. Her insanın bedeni kendi bedenidir ve her şey bu gerçeğe saygı duymakla başlar. Bunu göz önünde tuttuğumuzda nasıl bir yol izlememiz gerektiği de ortaya çıkmış oluyor.

10-Cinsel eğitimden farkı nedir?
- Cinselliği anlatmak, konuşmak da mahremiyet eğitiminin bir parçasıdır. Başından itibaren çocuklarımızın kendi özel alanlarını oluşturmalarına yardımcı olmak, onlarla cinsel eğitim konusunda da çok daha rahat iletişim kurmamıza yardımcı olur.

MODERN AİLENİN MUTLULUK SIRLARI

Aile içi sorunları çözmede bildiğiniz yöntemler işe yaramıyor mu? Bir de Silikon Vadisi dahilerine, Warren Buffett gibi işadamlarına kulak verin

Kendini yaşlanan ebeveynleriyle ilgilenmekle çocuklarını yetiştirmek arasında sıkışmış hisseden New York Times'ın aile yazarı Bruce Feiler, sorunlarına akıllıca çözümler bulmak ve aileyle ilgili yapılan son araştırmaları incelemek üzere üç yıllık bir yolculuğa çıkar. Bu kez geleneksel aile uzmanları yerine Silikon Vadisi'ne, yeni aile üzerine bir komedi dizisi olan 'Modern Family'nin setine uğrar, onlardan aile içinde kullanılabilecek takım çalışması egzersizleri ve sorun çözüm teknikleri öğrenir. Öğrendiklerini önce kendi eşi ve çocukları üzerinde test eder, sonra eğlenceli bir kitapta derler: Mutlu Ailenin Sırları.
Daha önce denenmemiş 200'e yakın öneride bulunan kitap, ebeveynlerin sıkça karşılaştığı; 'Hayatımızdaki kaosu nasıl düzenleyebiliriz?', 'Çocuklarımıza değerleri nasıl öğretebiliriz?' ve 'Ailemizi nasıl daha mutlu edebiiriz?' gibi sorulara beklenenin dışında, orijinal cevaplar sunuyor. Feiler'ın hayat değiştiren keşifleri arasında haftada yalnızca 20 dakika ayırarak ailenizi yeniden şekle sokacak radikal bir plan, Warren Buffett'in harçlık pazarlığı rehberi ve Harvard'ın çatışma çözme el kitabı da mevcut.

ESKİ DERTLERE YENİ ÖNERİLER

Aile yemeklerine çok kafa yormayın, o kusursuz tabloya erişmek için boşuna enerji sarf etmeyin.
Bırakın çocuklarınız kendi cezalarını kendileri seçsin.
Seks konuşmasını her zaman erteleyin.
Çocukları evde bırakıp eşinizle sanki sevgiliymiş gibi dışarıda buluşma işini iptal edin.