«Ας ενωθούμε, ας πιαστούμε σφιχτά, ας σμίξουμε τις καρδιές μας, ας δημιουργήσουμε έναν εγκέφαλο και μιαν καρδιά στη Γης, ας δώσουμε ένα νόημα ανθρώπινο στον υπερανθρώπινον αγώνα!» γράφει ο Νίκος Καζαντζάκης στην «Ασκητική» του.
Ο λόγος του συγκεκριμένου έργου (όπως ο λόγος του Καζαντζάκη γενικότερα) δεν έχει πάψει να οδηγεί τον αναγνώστη σε άγνωστα μονοπάτια της ανθρώπινης εμπειρίας. Δεν έχει πάψει να αποκαλύπτει στους αποδέκτες του πολλές μεταφυσικές αλήθειες. Μάθημα ζωής με όλη τη σημασία της λέξης, η «Ασκητική» τονίζει ότι μέσα από τις δυσκολίες και τις αιματηρές μάχες ο άνθρωπος θα μπορέσει να απαντήσει στα μεγάλα ερωτήματα που τον απασχολούν από τότε που αρχίζει να σκέφτεται. Θα μπορέσει να βρει τη λύτρωση. Αρκεί να μη φοβηθεί να αντιμετωπίσει τη φθορά και να έρθει αντιμέτωπος με τον εσωτερικό κόσμο του.
Είναι ευτυχές που η «Ασκητική» εξακολουθεί να απασχολεί τον καλλιτεχνικό (και όχι μόνον) κόσμο. Βεβαίως, το έργο του Καζαντζάκη εν γένει έχει σημειώσει ευρεία διάδοση και, ανεξαρτήτως εθνικοτήτων, πολιτικών πεποιθήσεων ή θρησκειών, έχει βρει βαθιά απήχηση παγκοσμίως. Είναι οικουμενικό. Η «Ασκητική» καταξιώθηκε από τον χρόνο και σήμερα, κατά γενική ομολογία, ανήκει στα κλασικά της παγκόσμιας λογοτεχνίας.
Τα τελευταία χρόνια το έργο του Καζαντζάκη είναι πολύτιμος οδηγός του σκηνοθέτη Γιάννη Σμαραγδή, ο οποίος πρόκειται να επιστρέψει πίσω από την κάμερα με μια ταινία για τον κρητικό συγγραφέα, ενώ το ίδιο έργο έχει επίσης μετατραπεί σε επιτυχημένη θεατρική παράσταση, η οποία εφέτος συνεχίζει για πέμπτη χρονιά την πορεία της.
«Απέναντι στη βαρβαρότητα των ημερών, στην έκπτωση της ελευθερίας, απέναντι στην καθημερινή βία, απέναντι στη νέα τάξη της παγκοσμιοποίησης και στην ωμότητα των αγορών, το μόνο όπλο μας είναι το πνεύμα. Αυτό και μόνο μπορεί να μας σώσει» λέει ο σκηνοθέτης Πάνος Αγγελόπουλος για τη διασκευή του, η οποία υποστηρίζεται από τις εκδόσεις Καζαντζάκη. «Η θεατρική μορφή της Ασκητικής είναι ένα κάλεσμα του πνεύματος».
Το να δώσεις ωστόσο θεατρική μορφή σε ένα φιλοσοφικό έργο δεν είναι το ευκολότερο πράγμα του κόσμου. Μια τέτοια απόπειρα χρειάζεται τόλμη και θάρρος διότι οι άνθρωποι που την αναλαμβάνουν οφείλουν να γίνουν γέφυρες επικοινωνίας ανάμεσα στον θεατή και τις μεγάλες αγωνίες, τα μεγάλα ιδανικά του Νίκου Καζαντζάκη.
Για τον σκηνοθέτη Π. Αγγελόπουλο «μέσα από ένα φιλοσοφικό έργο όπως η "Ασκητική" του Νίκου Καζαντζάκη, εκείνο που αναζητείς είναι το φως και μέσα από την αναζήτηση αυτή βρίσκεις τον βασικό σου στόχο, την απόλυτη ελευθερία. Είναι ένα έργο που μας αποκαλύπτει πόσο θαυμάσιο είναι να αγωνίζεσαι συνεχώς χωρίς να υπολογίζεις θυσίες και εχθρικές συνθήκες. Μόνο έτσι θα νικήσεις και θα υψωθείς στην ανθρώπινη φύση σου».