Vijftig Tinten Grijs: zelfhulpboek of stigmatiserend?

'Ik twijfel of het door de seks komt' schrijft blogger en onderzoeker Pamela Stephenson Connolly op de website van The Guardian over het boek 'Vijftig Tinten Grijs' van EL James, met wereldwijd meer dan 20 miljoen verkochte exemplaren de absolute bestseller van dit moment.

'Vijftig Tinten Grijs'  gaat over de relatie tussen de studente Anastasia Steele en de succesvolle zakenman Christian Grey. Het boek gaat als zoete broodjes, vooral omdat de seksscènes zeer expliciet beschreven worden. Waar de vijfstuiverroman ophoudt, gaat 'Vijftig Tinten' gewoon door. Bovendien is het geen algemene liefdesrelatie, maar is hij geobsedeerd door sadomasochistische (SM) spelletjes en bondage, iets wat bij haar nogal rauw op het dak valt.

Connolly schrijft bij The Guardian dat het boek mensen met een voorliefde voor SM stigmatiseert omdat de dominante hoofdpersoon, Grey, psychologische problemen heeft. Uit het onderzoek dat Connolly tien jaar geleden deed naar psychologie achter SM blijkt dat slechts een klein percentage SM-ers mentale problemen heeft. Het grootste gedeelte van de 132 proefpersonen had geen psychologische schade of een misbruikverleden. "SM is geen pathologisch symptoom, maar slechts één keuze in een groot scala van erotische interesses". Ze vreest dat door 'Vijftig Tinten Grijs' mensen die aan SM doen, net als in het verleden, gediscrimineerd zullen worden en banen, kinderen en bezittingen kwijt zullen raken.

Volgens ervaringsdeskundigen op het gebied van SM en bondage geeft het boek geen accurate weergave van wat SM en bondage nu eigenlijk inhoudt. "De auteur van 'Vijtig Tinten' heeft te weinig onderzoek gedaan naar wat 'veilige SM' is. Dit boek heeft niets te maken met echte SM" is te lezen in de reacties onder het stuk van Connolly. De vrees bestaat dat lezers van het boek geïnspireerd zullen worden en zelf gaan experimenteren met SM en bondage. "Wat gebeurt er als koppels gaan experimenten met SM als ze denken dat het hip  is? Het is lastig om iets te weerstaan dat in de mode is."

Het boek wordt door ervaren SM-ers collectief afgeschreven als pulp.
Maar een bestseller wordt doorgaans niet geschreven voor een selectief groepje specialisten. De populariteit is eerder te verklaren uit het feit dat het mensen aanspreekt die in het dagelijkse leven juist geen ervaring hebben met SM en bondage en daar, ook na het lezen van het boek, geen behoefte aan hebben. Maar het psychologische spel dat hoort bij de erotische voorkeur van SM kan wel degelijk tot de verbeelding spreken. In volwassen relaties is het juist vaak het psychologisch spel waar het om gaat bij seks. Het boek werkt bij veel vrouwen kennelijk prikkelend voor de psyche en schijnt daarom al menig lauw geworden seksleven weer aardig te hebben opgewarmd. Iets waarover in de media trouwens door mannen opvallend weinig over wordt geklaagd.

Leave a Reply