Stress die ontstaat bij het uitvoeren van taken versterkt het gevoel dat men iets van de taak leert, maar verslechtert de geheugenfunctie. Dit effect neemt toe, naarmate de taken complexer zijn. Zo zal een militair tijdens een hoogrealistische schiettraining, achteraf sterker het gevoel hebben er iets van geleerd te hebben dan in een training op de schietbaan, maar zich minder herinneren van de omstandigheden tijdens de training. Dit concludeert John Taverniers mede aan de hand van veldonderzoek onder militairen en politieagenten. Op 2 december promoveert hij aan de Open Universiteit op het onderwerp: Leren reduceert stress? Stress verhindert leren? Dat hangt ervan af!

Hoogrealistische trainingen
In de arbeids- en organisatiepsychologie wordt er vaak vanuit gegaan dat men onder hoge werkdruk en met veel autonomie, veel kan leren. In het eerste deel van zijn promotieonderzoek, Leren remt stress, nuanceert Taverniers dit uitgangspunt en stelt vast dat leren het effectiefst is als er sprake is van voldoende diversiteit aan taken die ook relevant zijn voor leren. Deze diversiteit vermindert tegelijkertijd de stress die door hoge werkdruk kan ontstaan.

Ten behoeve van het tweede deel, Stress remt leren, verrichtte Taverniers uitgebreid veldonderzoek naar de waarden, werking en effecten van stresshormonen bij militairen en politieagenten. De metingen hiernaar vonden plaats vlak nadat zij een stressvolle taak uitoefenden als hoogrealistische schiettrainingen en parachutespringen. Daaruit blijkt dat de concentratie van het stresshormoon cortisol een belangrijk effect heeft op het cognitief vermogen: hoe groter de stress, hoe hoger de concentratie cortisol, hoe slechter het geheugen functioneert. Taverniers: ‘Opvallend hierbij is dat men in deze intensieve en stressvolle situaties juist sterker het gevoel heeft iets te hebben geleerd. Vergelijk het met een automobilist die acuut moet handelen in een slip. Trainen op een hoogrealistische slipcursus bereidt een automobilist daar beter op voor en geeft meer het gevoel er iets van te hebben geleerd dan met behulp van een computercursus. ‘ Dit inzicht is niet alleen zeer bruikbaar voor het ontwikkelen van hoogrealistische trainingen voor het leger en de politie, maar ook voor on the job trainingen in het bedrijfsleven, voor piloten en in het kader van life-long learning.

Over John Taverniers
John Taverniers (Hasselt (B), 1963) voltooide na een paracommandotraining en detachering bij het 1ste bataljon Para, in 1992 de officiersopleiding van de Koninklijke Militaire School in België. In 1996 studeerde hij af aan de Erasmushogeschool Brussel met een diploma (MSc) in Industriële wetenschappen en Technologie. In 2002 startte hij met de studie Psychologie aan de Universiteit Maastricht (Nederland) waar hij afstudeerde in Toegepaste Cognitieve Psychologie (BSc in 2005) en in Arbeid- en Organisatiepsychologie (MSc in 2007, cum laude). Tijdens de studies psychologie deed hij aan wetenschappelijk onderzoek en nam hij deel aan militaire operaties in Kosovo (2005) en Libanon (2007) als Raadgever Mentale Operationaliteit (RMO). Momenteel vervult hij de functie van repetitor aan de Belgische Koninklijke Militaire School, waar hij de lessen Crisispsychologie en Arbeid- en Organisatiepsychologie verzorgt. Ten behoeve van zijn promotieonderzoek is hij sinds 2008 gedetacheerd bij de Open Universiteit.

Bron: Open Universiteit