Stres hayatımızın normal bir parçası. Ancak çok fazla stres; kalp hastalığı, yüksek tansiyon, göğüs ağrısı, kalp çarpıntısı gibi problemleri tetikleyebiliyor. “Dengeli beslenmek stresle mücadelede size yardımcı olabilir” diyen Uzman Psikolog Gülşah Yahşi, stresle başa çıkmanın ipuçlarını verdi, stres faktörlerini azaltmanın yollarını anlattı.

Strese uzun süre maruz kalırsanız vücudunuz bir şeylerin yanlış gittiği yönünde ikaz işaretleri vermeye başlar. Bunun için fiziksel, bilişsel, duygusal ve davranışsal belirtileri göz ardı etmemek gerekir. Baş dönmesi, genel ağrı, diş gıcırdatma, çene sıkma, hazımsızlık, baş ağrısı, kas gerginliği, uyku sorunları, kalp çarpıntısı, kulaklarınızda çınlama, yorgunluk, bitkinlik, titreme, kilo kaybı ya da kilo alımı gibi fiziksel belirtilerin yanı sıra öfke, kaygı, ağlama, depresyon, sinirlilik, negatif düşünce, konsantrasyon problemleri, unutkanlık, yetersizlik gibi duygusal belirtiler de görülmeye başlar. Bunları fark ediyorsanız stresinizi azaltma yönünde harekete geçmeniz gerekir. Bunu yapma şansınız yoksa sağlık sorunlarının sizi ziyaret etme ihtimali giderek artar; ya da var olan hastalığınız giderek kötüleşebilir.

Stresle başa çıkmak için bazı ipuçları

1. Beslenmenizi kontrol altında tutun. Yemenin ölçüsünü kaçırmayın. Stresten kurtulmak için alkol ve gıda tüketimini artırmayın.
2. Her şeye ‘Evet’ diyemezsiniz. Başkalarının beklenti ve taleplerini her zaman karşılayamazsınız. Gerektiğinde ‘Hayır’ demeyi öğrenin.
3. Sigarayı bırakın. Sigara içerdiği uyaranlarla stresi tetikler.
4. Düzenli egzersiz yapın. Ama bunu kendinizle savaş haline getirmeyin. Özellikle düşük tempolu egzersizlerle başlayın. Bu kendinizi daha iyi hissetmenizi sağlar.
5. Her gün mutlaka dinlenmek için kendinize zaman ayırın.
6. Denetim altında tutabileceğiniz ve yapabileceğiniz sorumluluklarınızı bilin.
7. Stres nedenlerinizi azaltmaya çalışın.
8. Gerçekçi hedefler ve beklentiler ayarlayın. Her şeyi tek seferde % 100 başarılı gerçekleştiremeyebilirsiniz.
9. Yeterince dinlenin. Uygun bir diyet ve egzersizle dinlenme olmadan stresle mücadele edemezsiniz.

Stresli olduğumda olumlu tutum sergileyebilir miyim?

Stresli olduğunuzda olumlu bir tutum sergilemeye çalışın. Olumlu tutum benlik saygınızı oluşturarak strese karşı iyi bir savunma yapmanızı sağlar. Hayatınızdaki kaçınılmaz değişikliklere pozitif yaklaşmaya çalışırsanız kontrol sizde olur. Stresli bir durum sırasında olumlu tutumunuzu korumak için bu ipuçlarını dikkate alın:

• Sakin ve ne yaptığınızın farkında olun. Derin bir nefes alın.
• Nesnel, gerçekçi ve esnek olmaya çalışın.
• Stres yaratan durumlara farklı açılardan bakarak olası çözümleri düşünün. En kabul edilebilir ve uygulanabilir olanı seçin.
• Seçimlerinizin sonuçlarını ve en kötü ihtimalleri mutlaka düşünün ve ona göre hareket edin.

Stres faktörlerini azaltabilir miyim?

• Tamamen stressiz bir hayat yaşamak mümkün olmasa da stresin bazı zararlarını azaltmak mümkündür. Bunun için;
• Öncelikle stresinizin nedenini ve neden stresli hissettiğinizi belirleyin.
• Stres kaynaklarınızdan kurtulmak için alternatifler belirleyin (Trafik sıkışıklığı strese neden oluyorsa araç kullanmak yerine toplu taşıma araçlarını tercih edin).
• Stresinizi etkili bir şekilde yönetmek için programınızı yaparken gerçekçi ve esnek olun.
• İşinize konsantre olarak bir defada bir konuyla ilgilenin. Aynı anda birkaç şeyle ilgilenmek stresinizi artırabilir.
• Stresiniz kontrol edemeyeceğiniz bir seviyeye geldiğiyse bir mola verin.
• Stresle başa çıkamıyorsanız yardım isteyin.

Stresle mücadelede besinlerden yardım alın!

Dengeli beslenmek stresle mücadelede size yardımcı olabilir. Yağsız et, balık ya da tavuk, tam tahıllı ekmek, tahıllar, meyve, sebze ve düşük yağlı süt ürünleri de dahil olmak üzere her gün çeşitli gıdalar yiyin.

• Aşırıya kaçmadan yemek yiyin.
• Sağlıklı bir kiloya ulaşmak ve bu kiloyu korumak için harekete geçin.
• Her gün meyve ve sebze yiyin.
• Bakliyat ve sebze gibi lif oranı yüksek olan gıdaları yiyin.
• Günlük yağ alımını en aza indirin. Doymuş yağ ve kolesterol oranı düşük gıdaları tercih edin.
• Şeker ve tuz tüketiminizi sınırlayın.
• Alkol ve kafein miktarını sınırlayın.
• Düzenli bir egzersiz programı ile sağlıklı beslenme alışkanlıkları birleştirin.

Uyku, stres düzeyini etkiler mi?

Uyku eksikliği, strese katkıda bulunabilir. Stresli iseniz iyi bir uyku almanız mümkün olmayabilir. Bunun için;

• Düzenli bir uyku programı oluşturun. Her gün aynı saatte uyuyup aynı saatte uyanın.
• Rahat ettiğiniz pozisyonda karanlık ve sessiz bir ortamda uyuyun.
• Yatak odanızı çalışmak ve televizyon seyretmek için kullanmayın; sadece uyumak için kullanın.
• Gün boyunca uyuklamalardan kaçının.
• Sinirli veya endişeli hissediyorsanız eşiniz ya da güvenilir bir arkadaşınızla konuşun.
• Rahatlatıcı müzikler dinleyin.
• Akşamları yatmadan önce tuvalete sık kalkmanızı engellemek için çok sıvı tüketmeyin.
• Kafeinden kaçının.
• Yatmadan 2-3 saat önce egzersiz yapmayın.