Sosyolojinin Diğer Bilimler İle İlişkisi

Sosyolojinin Diğer Bilimler İle İlişkisi

Sosyoloji, toplumu konu alan bir bilimdir.Bu nedenle toplumla (insanla) ilgili tüm bilimlerle ilişkisi bulunmaktadır. Bunlardan bazılarını gözden geçirelim:

A. SOSYOLOJİ VE TARİH

Tarih, olay ve olguları, oluştukları ve devam ettikleri yere ve zamana göre, belgelere dayanarak, gerçeğe uygun biçimde açıklayan bir bilimdir. Geçmişteki tüm olaylar tarihçinin çalışma alanı içine girer. Sosyoloji ise olaylar üzerinde analizler yapar ve genel tipleri belirlemeye, zaman ve yerden bağımsız olarak gerçekleri saptamaya çalışır.

Tarih, olayların ne olduğunu, nasıl olduğunu araştırırken; sosyoloji, olaylarftı niteliklerini, içeriklerini açıklamaya ve değerlendirmeye çalışır. Bu yolla prensip ve kanunlara ulaşmaya çalışır. Sosyoloji, tarihsel olaylardan, toplumda değişme yaratan, toplumların yaşamlarında dönüm noktası niteliğindeki kader belirleyici olaylarla ilgilenir. Örneğin, sosyologu, Kurtuluş Savaşı"ndan çok, Kurtuluş Savaşı sonunda saltanatın kaldırılıp demokratik yönetim biçimine geçiş ilgilendirir.

B. SOSYOLOJİ VE PSİKOLOJİ

Psikoloji, insan davranışlarım inceleyen bir bilimdir. Sosyoloji ise insanların oluşturduğu grup davranışlarını inceler. Grup davranışları, onu oluşturan bireylerin davranışlarının bir toplamı değildir. Grubun, birey davranışları üzerinde düzenleyici rol oynayan bir yanı vardır. Bu nedenle, ortaya çıkan davranış, hem psikolojiyi hem de sosyolojiyi ilgilendirir. Bunun sonucu olarak da psikolojik içerikli, sosyal nitelikli

davranışları inceleyen bir başka bilim dalı ortaya çıkmıştır ki, buna da “Sosyal Psikoloji” denir. Örneğin, bağış, ibadet, propaganda gibi konuları sosyal psikoloji inceler.

C. SOSYOLOJİ VE ANTROPOLOJİ

Antropoloji; insanın kökenini, evrimini, kalıtsal özelliklerini, toplumsal ve kültürel yönlerini inceleyen bilim dalıdır, insanın oluşumunu, değişimini inceleyen Fiziksel Antropoloji

“toplumların maddi ve manevi kültür öğelerini sistematik bir biçimde açıklayan, Sosyal Antropoloji”, antropoloji biliminin başlıca iki dalıdır.

Sosyal antropoloji kültürü bir bütün olarak incelerken; sosyoloji, antropolojinin incelediği kültür konusunu toplum içeriklerinden biri olarak ele alır. Kültürün toplum sistemleri ile etkileşimi, sosyolog için önemlidir. Kültür kuramlarından çok, toplum içinde yaşayan kültür öğeleri sosyolojiyi ilgilendirir.

D. SOSYOLOJİ VE HUKUK

Hukuk, normatif bir bilimdir. Norm, yani kural koyar. Hukuk, insanlar arası ilişkileri düzenleyen kuralları ve bu kuralları koymanın yöntemlerini gösterir. Sosyoloji ise pozitif bir bilimdir.

ilkel toplumlarda, toplum yaşamı din kurallarına göre düzenlenmiş, daha sonra ahlak kuralları ön plana çıkmıştır. Toplumlar karmaşıklaştıkça, bu kurallar, toplum yaşamını düzenlemede yetersiz kalmış ve hukuk kuralları ortaya çıkmıştır. Hukukun temeli “hak”a dayanır. Hakkın dağıtılması ve kullanılmasında da adalet prensiplerine uymak gerekir. Hukuk kuralları, toplumsal yaşama düzenlilik kazandıran kurallar olduğundan, hukukla sosyoloji birçok konuda iç içe girmiş durumdadır.

Örneğin Kişi Hukuku, Miras Hukuku, Borçlar Hukuku, idare Hukuku… (konuları toplumsal olduğundan) sosyolojiyi de ilgilendirirler. Bu bakımdan sosyolojinin bir dalı da “Hukuk Sosyolojisi”dir.

E. SOSYOLOJİ VE EKONOMİ

Ekonomi, toplumların üretim, dağıtım, değişim bölüşüm ve tüketim ilişkilerini inceleyen bir bilimdir. Ekonomik etkinliklerin her aşamasında, insan, başka insanlarla ilişki kurarak sosyal bir yaşam sürdürmek zorundadır. Bu nedenle, her ekonomik etkinliğin bir de sosyal boyutu vardır. Ürün fazlasını pazara getirip gereksinimini gideren insanoğlu, başka insanlarla ilişki kurmak zorundadır.

Ekonominin kuramsal konuları içinde yer alan kapitalizm, sosyalizm gibi sistemler, aynı zamanda, sosyolojinin de konusu içinde yer alırlar.

F. SOSYOLOJİ VE COĞRAFYA

Coğrafya, yerküredeki kıtalar, ülkeler ve ülkelerin yeryüzü şekillerini, iklimini, doğal kaynaklarını ve burada yaşayan insan, hayvan ve bitki örtüsünü inceleyen bir bilimdir. Bütün bu konular, sosyolojiyi de ilgilendirir. Sosyolojinin ana konularından olan kültür, coğrafi koşullarla sıkı sıkıya ilişkilidir. Coğrafi ortam, o ortamdaki toplumsal yaşamın oluşumunda etkili olmakta, belirleyici öge özelliği göstermektedir.

Leave a Reply