Yoksul çevrede yetişenlerin zenginlere göre nasıl bir yaşam stratejisi seçtikleri psikolojik deneylerle ölçüldü.
Burçin Cihan / BilimsoL
Psikoloji alanının en güncel yaklaşımlarından olan “Yaşam Tarihçesi Teorisi" (İng. "Life History Theory") evrim teorisinin bir yaklaşımını psikolojiye uyguluyor. Yaşam tarihçesi teorisine göre bazı canlılar yavrularına az yatırım yapıyor, çok yavru yapıyor, hızlı yaşıyor ve çabuk ölüyor. Başkalarıysa az yavru üretiyor, her bir yavrunun yetişip gelişmesine çok yatırım yapıyor, yavaş gelişiyor ve uzun yaşıyor.
Psikolojideki yaklaşım da kişilerin yaşadıkları çevrenin etkisiyle "hızlı" ya da "yavaş" bir yaşam tarihçesi stratejisi benimseyeceklerini iddia ediyor. Buna göre, kısıtlı kaynaklarını etkin biçimde kullanmaya çalışan organizmaların/insanların bazıları hızlı bazıları da yavaş yaşam tarihçesi stratejilerini kullanıyorlar. Bir süreklilik üzerinde bulunan bu stratejilerden, yavaş yaşam tarihçesi stratejisi bedensel (somatik) işlevleri içerirken, hızlı yaşam tarihçesi stratejisi ise üreme ile ilgili işlevleri kapsıyor.
Bu bağlamda, bedensel çabalar (İng. "somatic effort"), bir kişinin bilgi edinme ya da yetenek sahibi olma gibi bedensel ve zihinsel yeteneklerinin gelişimi ya da korunması için yapılabilecek eylemlerden oluşuyor. Üreme ile ilgili eylemler ise bir an evvel üremeyi sağlayabilecek cinsiyet-içi rekabet ve eş seçimi gibi eylemleri içeriyor. Ayrıca, bu stratejilerin minnettarlığın ertelenememesi ile ilişkili olduğu da belirtiliyor. Böylece, bedensel strateji kaynakların korunmasını sağlarken, üremeye yönelik stratejiler tam tersine bu kaynakları hızlı bir biçimde tüketiyor.
Mittal ve Griskevicius Journal of Personality and Social Psychology’de bu ay yayımlanan çalışmalarında, farklı sosyo-ekonomik düzeylerde yetişmiş olan kişilerin yetişkinlik dönemlerinde benzer stresörlere maruz kaldıkları durumda nasıl tepkiler verdiklerini ve bu stresörlere karşı hangi yaşam tarihçesi stratejilerini kullandıklarını göstermeyi amaçlamışlar.
Haberin devamını şuradan okuyabilirsiniz.