Genel anlamda uzun süreli ilişkilerden kaçınma olarak kendini gösteren bağlanma korkusu, oldukça sık gözlemlenen ve yakınılan bir durumdur. Bağlanma korkusu, araştırmalarca da kanıtlanan, çocukluğumuzdaki öğrenmelerin, anne-baba davranışlarından hayatımızın geneline yayılmaya başlayan ciddi ve sıkıntı verici bir durumdur. Peki, bağlanma korkusundan nasıl kurtulacağız, sağlıklı ilişkiler kurmak için neler yapmalıyız? Tüm sorularımızı Psikolog Gülşah Pınaroğlu anlatıyor.

İlişkilerin sağlıklı olabilmesi için; karşı tarafa güvenme, yakınlık kurma, kendini güvende hissetme en temel gerekçeler arasındadır şüphesiz. Bağlanma korkusu olanlarda bu gibi duygu ve davranışlar eksik ve yapılandırılmamış olmasından kaynaklı ne yazık ki sağlıklı bir ilişki gerçekleşemiyor. Birçok kişi de bu durumun farkına varamayıp ilişkiyi sürdüremeyeceklerine dair yoğun kaygı içerisine giriyor.

Neden bağlanma korkusu yaşarız?

Bağlanma korkusunun temelinde; kaybetme korkusu (terk edilme korkusu) vardır. Terk edilme korkusu yaşayan bireylerin çocuklukta özellikle annesiyle olan ilişkisinde bu tarz deneyimler yaşamış olma ihtimali çok yüksektir. Çocuklukta anne-babanın aşırı kontrolcü ya da aşırı ilgisiz olmasından da kaynaklanan sorunlar kişinin ilerleyen yaşlarda problem yaşamasına sebep olmaktadır. Çocuk bu anne-baba tutumlarından dolayı kaçmayı öğrenir ve ilerleyen yaşlarında da bu öğrenmeyle devam edip yaşadığı yoğun kaygıdan kurtulmaya çalışır.

Karşı tarafa duyguları belli etmek teslimiyet midir?

Bağlanma korkusu yaşayan kişiler genellikle ilişkilerinde karşı tarafın kendisini olduğunu gibi kabul etmesi, ne yaparsa yapsın kendisiyle birlikte olmasından mutlu olabilecek biraz pasif bireyler ararlar. Kendilerini sürekli ilişki yaşanılan kişi tarafından baskı altında hisseder, karşı tarafında sürekli ilgi istediğinden şikayetçidirler. En büyük eksiklikleri ise yeterli duygusal aktarımı karşı tarafa verememektir. Çünkü karşı tarafa duyguları belli etmek teslimiyet demektir. Bu durum onları kaybetme korkusuna tekrar götürecektir.

Uzun süreli ilişkiler yerine kısa süreli ve yüzeysel ilişkiler tercih edilir

Bağlanma korkusu yaşayan kişiler İlişki yaşadıkları kişiye yönelik yoğun kaybetme korkusuyla karşı karşıya kaldıklarından ve kaygıdan kaçmak için uzak kalmayı seçip, kendilerine duygusal anlamda ket vururlar. İleri dönemlerde acı çekeceğini de düşünerek kaygılarını iyice desteklerler. Yaşadıkları bu tarz sıkıntılardan dolayı, bu kişiler uzun süreli ilişkilerden kaçarak daha çok yüzeysel ve kısa süreli ilişkiler yaşama taraftarı olurlar. Bu tarz düşünce, davranış ve beklentiler karşı tarafı da dolayısıyla belli bir süre sonra olumsuz etkilemeye başlar. Kısaca; bir ilişki aslında sadece korkuların kurbanı olmaya başlar.(Burada Çağan Irmak’ın filmi Issız Adam ‘da bağlanma korkusu yaşayan bir adamın yaşadığı aşk hikayesini örnek olarak vermek istiyorum).

Normal kadın-erkek ilişkisi ebeveyn-çocuk ilişkisine dönüşür

Bağlanma korkusu yaşayan bireyler sağlıklı bir kadın-erkek ilişkisi sürdüremiyor. Çünkü yaşadıkları ilişki normal kadın-erkek ilişki statüsünden çıkıp ebeveyn-çocuk ilişkisi yönünde seyir ediyor. Elbette kişiler bunu bilinçli bir şekilde yapmıyor ve farkına varamıyor. Yani kişiler seçtikleri partnerlerini ebeveyn yerine koyup, çocuklukta yaşadıkları deneyimin, yanlış öğrenmenin sonucuyla kaygılar yaşamaya, kaygılardan kaçmak içinde çeşitli yollara başvurmayı deniyor.

Peki, geçmişe gerçekten geri dönemeyeceğimize göre, ilişkilerden yeterince doyum almak ve uzun süreli ilişkiler yaşamak istiyorsak ne yapmalıyız?

• Öncelikle durumunuzun farkına varıp ve bunu kabul etmeniz beklenmektedir.
• Durumun farkına varmak, bir nevi ilişkiye bakışı da değiştirecektir. Böylelikle, ilişki sırasında sizde değişmeye başladığınızı göreceksiniz.
• İlişkiden beklentilerinizi, ihtiyaçlarınızı bir liste halinde sıralamanız farkındalık konusunda size yardımcı olabilir.
• İlişkideki korku ve kaygılarınızı da cesaretli bir şekilde liste yapıp korkularınızla yüzleşmeniz ilerlemenizi sağlayacaktır.
• Bunlarla beraber size daha çok ışık tutması için bir uzmana danışmanız hızla yol almanızı sağlayacaktır.

Duyguları bastırmak ve yaşayamamaktansa, korkularınızın sebeplerini bulup çözüme kavuştuğunuz mutlu ve duygu dolu ilişkiler yaşamanız dileğiyle…