Uzmanlar yıllar boyunca, maymunların da insanlar gibi gerçekten kişilik sahibi olup olmadığını tartışıyor, hareketlerinin yalnızca gözlemcilerin antropomorfik projeksiyonlarından mı kaynaklandığı sorusuna cevap arıyordu.

İstatiksel bir teknik uygulayarak araştırmayı yürüten ekip üyelerinden Mark Adams, "Şempanzeler bizimle aynı toplumsal sorunlara sahip, arkadaşlık kurmak, toplumda kendilerine yer edinmek istiyorlar" diyor.

Araştırmaya katılan Edinburgh Üniversitesi öğretim görevlisi, Dr. Alexander Weiss de şempanzelerin kişiliklerinin, insanların kişilikleri ile 'benzerlikler' taşıdığını dile getiriyor.

Weiss araştırmacıların insan kişiliğini, 'büyük beş' olarak bilinen beş farklı 'boyutta' incelediğini belirtiyor ve bu beş boyutu şöyle sıralıyor:

"Nevrotiklik (duygusal dengesizlik), ekstraversiyon (dışa dönüklük), deneyime açık olma, uyumluluk ve bilinçli olma".

Araştırmalara göre, şempanzeler bu beş boyutta da insanlarla benzerlik gösterirken, orangutanlar yalnızca ektraversiyon, nevrotiklik ve bilinçli olma boyutlarında benzerlik gösteriyor.

Dr. Weiss, bu kişilik boyutlarındaki benzerliğin benzer genetik yapılardan kaynaklarındığını dile getirip ekliyor: "

İnsanlar ve şempanzeler, kökü 4-6 milyon yıl öncesine dayanan ortak soydan geliyor".

'Her şeyde insan unsuru aranıyor'Uzmanlar, hayvanların davranışlarını inceleyen bilim adamlarının antropomorfik projeksiyonlardan faydalanıp faydalanmamaları konusunda fikir ayrılıkları yaşıyor.

Florida Üniversitesi Psikoloji Bölümü öğretim görevlisi Dr. Clive Wynne, 'hayvan davranışlarını' anlamak için antropomorfizme başvurmanın 'hata' olduğunu savunuyor.

BBC'ye konuşan Wynne, "İnsanoğlu, doğal olarak hareket eden her şeye insan unsuru yakıştırması yapma eğiliminde. Bu tutum, etrafımızdaki dünyayı anlamaya çalıştığımız yollara derinden yerleşmiş" yorumunu yapıyor.

Kyoto Üniversitesi ve Arizona Üniversitesi'nden de araştırmacıların katıldığı ekip, hayvanat bahçelerinde, Amerika Birleşik Devletleri, Kanada, Avustralya ve Japonya'daki araştırma merkezlerinde şempanzeleri ve orangutanları inceleyen yaklaşık 230 kişiye hazırladıkları soruları yöneltti.

Araştırmacılar, gruplara ayrıldıklarında kişilik 'boyutları' oluşturan yaklaşık 40-50 'eşya' belirledi.

İnsan davranışları gözlemcileri, maymunların insanlarla benzerlikler gösteren davranışlarına her bir eşya için birden yediye kadar puan verdi.

Ekip, hayvanların davranışlarını sorulara verilen yanıtlara göre belirledi.

Araştırmacı Adams, istatiksel bir yöntem izleyerek kişilik özelliklerini verilerden çıkardıklarını belirtirken, gözlemcilerin kişisel düşüncelerini yansıtmadıklarını belirtiyor.

Dr. Weiss de, araştırmanın 'şempanzelerin kişiliği olduğunu doğruladığını ve insanların kişiliği ile benzerlikler taşıdığını gösterdiğini' ifade ediyor.