© Thinkstock

Ratten kunnen eenvoudige figuren, zoals vierkanten of driehoeken, herkennen, zelfs als die van plaats veranderen of gedeeltelijk bedekt worden. Dat blijkt uit experimenten van Ben Vermaercke en Hans Op de Beeck van het Laboratorium voor Biologische Psychologie aan de Katholieke Universiteit Leuven, gepubliceerd in het vakblad Current Biology.

Het resultaat volgt uit duizenden presentaties van figuren in wisselende omstandigheden op een beeldscherm, waarbij ratten geleerd was dat ze beloond werden (met een scheutje water) als ze een vierkant herkenden. De reeks tests wijst uit dat de dieren zich voor hun identificatie vooral op het onderste deel van een figuur baseren.

Maar de herkenningsstrategie is flexibel en wordt gemakkelijk aangepast aan variaties in de beschikbare informatie. De diertjes gebruiken een vrij complexe visuele strategie, waardoor ze nuttig kunnen zijn om de omstandigheden te ontrafelen die onze visuele waarnemingen beïnvloeden. Het is evident dat het uitvoeren van experimenten met ratten minder beslommeringen met zich meebrengt dan proeven met mensen.

Collega Karl Verfaillie van het Laboratorium voor Experimentele Psychologie aan de KU Leuven houdt zich vooral met mensen bezig. Met enkele collega’s rapporteert hij in het vakblad Frontiers in Integrative Neuroscience dat de oriëntatie van een lichaam mee bepaalt hoe onze aandacht gestuurd wordt door wat we iemand anders zien doen.

De capaciteit om af te leiden waar iemand zijn aandacht op richt, is belangrijk in het coördineren van onze complexe sociale interacties. We kunnen ons zo gemakkelijker aanpassen aan wat iemand denkt of doet. Tot dusver gingen wetenschappers ervan uit dat het organiseren van zo’n ‘gemeenschappelijke aandacht’ vooral steunt op het volgen van waar iemands ogen op gericht zijn.

Maar dat blijkt slechts een deel van het verhaal te zijn, vooral omdat de richting waarin de ogen kijken niet noodzakelijk dezelfde is als die waarnaar het hoofd is geörienteerd. Uit een reeks experimenten met door een computer gegenereerde lichamen in uiteenlopende houdingen volgt dat de positie van romp, armen en benen mee een rol speelt in het bepalen van waar iemand zijn aandacht op richt. (DD)