Nou graag. Bij deze. Psychologie en journalistiek zijn twee van mijn grote liefdes. Het zijn levenslange studies waarbij leren wellicht pas begint als je het diploma van de opleiding in de hand hebt. Je hebt wat bruikbaar gereedschap gekregen en dan word je op de mensen losgelaten.

Het verschil is dat een psycholoog meestal iets – therapie of inzichten – komt brengen en een journalist iets – een citaat of toelichting op het nieuws – komt halen. Of een gesprek het gewenste resultaat heeft, is vervolgens van beide partijen afhankelijk. Is iemand bereid zijn verhaal aan jou te vertellen? En wat zegt het over jou als journalist als een gesprek mislukt?

Ik had eens een interview met een vrouwe­lijke hoogleraar die ik bewonderde. Zij was een icoon en ik mocht haar spreken op de Harvard Business School in Boston. Het was een ontnuchterende ervaring. Zij gedroeg zich arrogant en autoritair. Ik was geïntimideerd, maar bleef doorvragen. Na vijftien minuten vond ze het welletjes en beëindigde het interview. Verbouwereerd stond ik buiten op de campus. Hoe moest ik dat aan mijn hoofdredacteur uitleggen? Een reis naar de Verenigde Staten en ik had slechts het begin van een verhaal.

Het lag toch echt aan haar dat het gesprek niet goed was gegaan, vond ik. En zo schreef ik het verhaal op zoals het was gegaan, inclusief haar sneren en voortijdig beëindigen van het gesprek. Inmiddels kijk ik er anders op terug. Ik had haar op een voetstuk geplaatst waar ze wellicht helemaal niet thuishoorde. En ook niet om had gevraagd. En ik wilde me bewijzen, de slimste van de klas zijn. Scoren. Dan wordt een interview ineens een wedstrijd. Ik moest en zou de vragen stellen die aantoonden dat ik wist waar het over ging, maar waar zij blijkbaar geen zin in had.

Journalisten zijn altijd afhankelijk van de medewerking van hun bronnen en die bepalen mede hoe succesvol een gesprek verloopt. Een slechte voorbereiding, het verhaal al in je hoofd hebben en vervolgens niet goed kun­nen luisteren zijn voor de hand liggende ingrediënten voor een mislukking. Bij gesprekken die niet lopen zoals je had gehoopt is het handig je af te vragen wat je zelf anders en beter had kunnen doen. Naast techniek, hebben we tenslotte allemaal een grote stoorzender bij ons en dat zijn wijzelf.

Hoogste tijd dus dat we onszelf en onze gebreken wat meer onder de loep nemen. Dat is toch het mooiste aan de journalistiek: je wordt betaald om te (blijven) leren.