Korkuyu yenecek yeııi formül
İzmir Ekonomi Üniversitesi (İEÜ) Psikoloji Bölümü akademisyenleri birçok insanda bulunan korku kaynaklı fobilerin ortadan kaldırılmasını sağlayacak önemli bir araştırmaya imza attı YILAN/ örümcek, deprem, uçağa binmek, karanlık ve yükseklik gibi korku kaynaklı fobüer tarihe karışıyor, insan belleğinin, anılan her seferinde eskiz (karalama) gibi yeniden yazdığım söyleyen İEÜ Psikoloji Bölüm Başkanı Prof. Dr. Hakan Çetinkaya, 'Anılarımız bir an öncekinin aynısı olmuyor. Çünkü beyin anıyı her seferinde tekrar yazıyor. Bazı kişiler yaşadığı travmalı anıları hatırladıkça beyin onları yeniden öyle bir yazıyor ki gerçekte yaşanılandan çok farklı bir anı oluşuyor" dedi.
Beynin anıyı tekrar hatırlama sürecine nasıl müdahale edebiliriz' üzerine çalıştıklarından bahseden Çetinkaya, "Bu sürece müdahale edebilirsek yani korkunun yeniden yazıldığı am etkileyebilirsek sorunu çözeceğimiz karannı verdik" diye konuştu.
Prof. Dr. Çetinkaya, yaptıkları deney hakkında da bilgi verdi: '"Anının hatırlanmasında duygusal bölümün herhangi bir fiziksel müdahale olmadan engellenmesi mümkün mü?' diyerek bir dizi deney yaptık.
Örümcek ve yılan korkusu olmayan kişilerden deney grubu topladık. Deneklere yılan ve örümcek resimleri gösterdik.
Bu kişilere bağladığımız cihaz ile sadece yılan fotoğrafını gördüğünde etik çerçeveler doğrultusunda onu rahatsız edecek ama canım yakmayacak elektrik şoku verdik. Daha sonra yılan ve örümcek resimlerini göstermeye tekrar başladığımızda elektrik vermememize rağmen kişi yılan fotoğrafım gördüğünde korku tepkisi verdi. Yani deneklerimizi yılana karşı koşullu bir şekilde korkutmuş olduk. Bunun ölçümünü eline bağlanan cihazdan yaptık.
Beyin tamamen yılan korkusuna karşı koşullu hale geldi." 'ÇÖZÜM İÇİN UMUT VAR* Koşullu deneklerle çalışmalarını sürdürdüklerini belirten Prof. Dr. Çetinkaya, şöyle devam etti: "Titana karşı koşullu korkusu olan kişileri yine deneye aldık. Bunlara yılan fotoğrafları gösterildi.
Elektrik verilmemesine rağmen yine korku durumlan oluştu. Bu noktadan sonra denekleri üç gruba ayırdık.
Üç gruba da elektrik verilmeyeceği, yılan korkusunun aslında olmadığı ve bu korkunun versiz olduğu uzun bir süre telkin edildi. Ama bu telkin sürecinin zamanı tüm gruplarda farklı oldu.
Ulaştığımız sonuca göre korku yaşandıktan İU dakika ve yaklaşık 5 saatlik süreç içinde gereken güvenli mesaj beyne verildiğinde kışinm yaşadığı korkunun azaldığını hatta tamamen yok olduğunu tespit ettik. Beyin korku yaşandıktan 10 dakika sonra müdahaleye açık hale geliyor.
Beyin bu durumu 5 saat boyunca koruyor. Bu süre içinde kişiye telkin edilen güvenli mesajı işe yan yor.
Böylece koşullu olarak yarattığımız korkuyu sonra yine kendimiz silmiş olduk.
Bundan sonra olay uygulamacıya kalıyor.
Terapist terapilerinde bu bügileri alarak bir bütün içinde kullanacak. Korkunun çö/.ümü için artık umut var."
¦ Cihan DURAK/DHA