Bij hun vertrek, gistermiddag, van op Melsbroek naar Genève, wisten de meeste ouders en familieleden nog niet hoe het hun kind ging. Pas in Zwitserland zouden ze duidelijkheid krijgen. Urenlang hebben ze moeten wachten op het vaak zware verdict. ‘De emotionele verwarring is immens op zo'n moment', legt psycholoog Manu Keirse, specialist in verdriet en rouwverwerking, uit. ‘Zo snel mogelijk correcte informatie en zekerheid krijgen is het allerbelangrijkste.'

Met nadruk op het woord ‘correct'. ‘Het ergste wat je op zo'n moment kunt doen is een vergissing maken', zegt cardioloog en rampenexpert Pascal Vranckx, die de hulpverlening na de Pukkelpopramp coördineerde. ‘Dat maak je nooit meer goed. Dus zolang je een slachtoffer niet met honderd procent zekerheid kunt identificeren, moet je zwijgen. Ook al is die onzekerheid wurgend voor de mensen.'

Een beetje houvast

Zowel op de school als tijdens en na de vlucht werden de families begeleid door hulpverleners. Maar wat kun je als hulpverlener dóen op zo'n moment? ‘Directe ondersteuning bieden en –te midden van de onzekerheid en de chaos– proberen om de mensen toch iets van houvast te bieden', zegt Kris Vanderhoydonck van CAW Sonar Dienst Slachtofferhulp. Het is bij zijn dienst dat de getroffen kinderen en families van de Lommelse school ‘t Stekske straks hulp kunnen krijgen. ‘Dat wil zeggen: betrouwbare informatie. Als die er niet is, is het toch belangrijk om regelmatige updates te houden. Mensen mogen niet het gevoel krijgen dat ze aan hun lot overgelaten worden. Ze moeten een zekere planning krijgen van waar en wanneer ze wel info zullen krijgen.'

Maar eigenlijk kan je niet veel meer doen, dan er gewoon zijn, zegt Nady Vanbroeck, hoogleraar psychologie aan de KU Leuven. ‘Ze bijstaan in hun ontreddering. Ruimte scheppen voor de natuurlijke reacties op een intens trauma. Of dat nu huilen, roepen, schreeuwen of stil zijn is. Mensen hun angsten en onzekerheden laten delen, hen erover laten praten, hen laten samen zijn met andere directe betrokkenen. Samen je verdriet beleven geeft een soort geborgenheid.'

Haventjes van veiligheid

Als mensen instorten, kan een hulpverlener kleine haventjes van veiligheid bieden. ‘Al is dat maar een knuffel, een glas water, wat eten. Het zit hem in de kleine dingen, maar die kleintjes zijn levensbelangrijk', vindt Kris Vanderhoydonck. ‘Wat dit nog moeilijker maakt, is de afstand tussen de ouders, die hier zitten, en de slachtoffertjes ver weg. Essentieel is dan ook dat mensen hun kind zo snel mogelijk kunnen zien, het zo snel mogelijk mee naar huis kunnen nemen. Pas dan –in een vertrouwde omgeving, omringd door geliefden– kan men beginnen te denken aan verwerking. En ja, dat geldt ook voor ouders wier kindje dood is. Ook zij zullen thuis afscheid willen nemen.'