Je bent goed op weg om iets te halen uit een andere kamer... maar eenmaal aangekomen weet je met de beste wil van de wereld niet meer wat dat was. De verklaring is meestal: 'te druk', soms wordt gevreesd voor beginnende dementie... maar de echte schuldige is: de deur.

Psychologen noemen bovenstaand fenomeen 'bejaardenmomenten', maar vinden dat het niets is om je zorgen over te maken. "Het simpele feit dat je van één kamer naar een andere gaat, is al genoeg om je iets te doen vergeten", verklaren ze. De deur speelt daarin een grote rol.

"Een deur is een grens, door die te kruisen krijgen je hersenen het signaal dat er een 'herinneringsepisode' is gestopt en wordt er een nieuwe begonnen. Alle informatie verbonden aan de vorige kamer wordt weggestopt en gearchiveerd." Vandaar het vergeten: je hersenen zijn met een schone lei begonnen.

Virtueel experiment
Die conclusies werden getrokken na een studie door een team aan de universiteit van Notre Dame in Indiana. Ze vroegen een groep vrijwilligers om op de computer te navigeren door 55 virtuele kamers, groot en klein.

Elke kamer bestond uit twee tafels en een reeks voorwerpen die ze vrijwilligers moesten meenemen naar de volgende kamer. Een voorwerp dat 'opgepakt' werd, verdween van het scherm... de ideale test om te zien of de respondenten niet vergaten de voorwerpen neer te zetten.

De psychologen maakten het nog iets moeilijker dan dat: de vrijwilligers kregen door de test ook namen van voorwerpen te horen en moesten beslissen of het degene was die ze vasthadden of net hadden neergezet.

Realistische herhaling
Uit die test kwam naar voren dat het geheugen aan kracht inboette zodra ze de deur van de kamer waren gepasseerd. Met de afgelegde afstand had het niets te maken: wie dezelfde afstand aflegde maar in dezelfde kamer bleef, presteerde veel beter.

Vervolgens werd het experiment herhaald in het echte leven, met echte kamers, tafels en voorwerpen, om te zien of de bevindingen bevestigd werden. Om de voorwerpen te doen 'verdwijnen', moesten de vrijwilligers ze in dozen steken. Opnieuw bleek de kans op vergeten veel groter eens er een deur was gepasseerd.

Wat doen?
"Als je naar een nieuwe omgeving gaat krijg je zoveel nieuwe prikkels, dat deze je geheugen 'begraven' en je niet meer weet waarom je naar daar ging in de eerste plaats."

Wat je kan doen om dat tegen te gaan, zeiden de Amerikaanse pscyhologen er niet bij. Alle deuren in huis verwijderen of alles in één plaats zetten, is niet bepaald wenselijk. Maar misschien helpt het wel als je je op voorhand inbeeldt waar je het voorwerp zal aantreffen, zo vinden je hersenen gemakkelijker de link met de nieuwe plaats en de reden om er te zijn. Niet overtuigd? Denk maar aan shoppen: je vergeet nooit wat je in een winkel aan het doen bent, toch?  (edp)