Geschiedenis en psychologie zijn geen excuus voor IS-jongeren om zich als …

"Ze vechten niet in naam van God, ze vechten alleen in naam van hun ego", commentarieerde een gesluierde moslima in het VRT-nieuws over de jongeren die in het IS een lotsbestemming lijken gevonden te hebben, en zo is het maar net.

Het zou niet de eerste keer zijn dat een combinatie van frustratie, jong mannelijk testosteron en religieuze propaganda leidt tot een omarming van fundamentalisme. Net dezelfde mix was er onmiddellijk na WOI, toen veel idealen vertrappeld werden in de loopgraven waar de dood ook op industriële schaal werd georganiseerd. Bij de jonge, door economische crisissen getroffen naoorlogse generatie kwam er vanuit die frustratie ook een zoektocht op gang naar een 'groot verhaal', waarin ze hun zelfwaarde en mannelijkheid konden bewijzen.

Historici hebben er al vaker op gewezen dat de eerste kaders van de nazipartij opvallend jonge mannen waren. Ook Mussolini maakte van de radicale jeugd het speerpunt van zijn organisatie en ideologie. Net hetzelfde gold trouwens bij de jochies die zich, trouwens vaak geïnspireerd door de katholieke clerus van toen, naar het Oostfront begaven.

Testosteron, de kans de eigen mannelijkheid te 'bewijzen', de adrenaline van het 'living dangerously', bovendien allemaal vergeven en zelfs gerechtvaardigd door een heilsleer die toen het Duizendjarige Rijk of vandaag zoveel maagden in het paradijs belooft: de massapsychologische mechanismen toen en nu lijken wonderwel op elkaar.

En wat er gebeurt eenmaal de waanzin van een ongecontroleerde geweldspiraal zich inzet, heeft de genocide in Rwanda ons geleerd.
Maar die historische parallellen en psychologische mechanismen mogen dan al een - gedeeltelijke - verklaring vormen, ze zijn geen excuus of rechtvaardiging om elementaire menselijke waarden overboord te gooien en zich te gaan gedragen als kampbeul en genocidair.

Door te zwelgen in hun variant van Apocalypse Now zetten de IS-strijders zichzelf buiten iedere internationale rechtsorde, en kunnen ze alleen aangepakt worden door hun geweld met geweld te beantwoorden, zolang dat de enige taal blijft die ze spreken.
Maar dan is het hoe dan ook te laat. Wil je vermijden dat een waanzinnige ideologie toch sommigen blijft aantrekken, dan zul je moeten beginnen met het onderkennen van de psychologie van de frustraties, en daar ook aan werken. Dat zou misschien ook constructiever zijn dan om de haverklap aan alle gematigde moslims te vragen zich van de IS-fanatici te distantiëren.

Yves Desmet
Opiniërend hoofdredacteur

Leave a Reply