Fotoğrafın psikolojisi


Ayşe KUDU
boluexpress@hotmail.com

04.04.2013 00:00:39

 

Efenim, bu hafta sizin için Psimagazin olarak Fotoğraf Çeken İnsan (FÇİ) ile fotoğrafın psikolojisi hakkında bir söyleşi yaptık.

Psimagazin: İnsan dünyayı anlamlandırmak ve anlamlandırdıklarını insanlara anlatmak için ve bu süreçte yaratıcılığını ortaya koymak için çeşitli sanatlara yönelir: Tiyatro, müzik, edebiyat, resim, fotoğraf vs. Bu konuda siz neler düşünüyorsunuz?

FÇİ: Ben kendimi ifade etmek için fotoğraf çekerim. Bazen bir fotoğrafın bin kelimeye bedel olabildiğini düşünürüm. Zaten Fotoğraf hem bir sanat hem de teknolojinin getirdiği olanakları kullanan bir üründür. Fotoğrafın sanatsal olmasını sağlayan, bu tekniği kullanan kişinin duygu, düşünce ve estetik birikimini oluşturduğu esere yansıtarak onu görselleştirmesidir.

Psimagazin: Öncelikle şu soruyu merak ediyoruz: İnsanı fotoğraf çekmeye yönelten daha genel anlamıyla insanı sanat eseri yapmaya yönelten şey nedir?

FÇİ: Psikanalitik kurama göre; kişinin baskı altında tuttuğu dürtülerini, duygularını, isteklerini, hayallerini düş gücü ve imgeleme ile dile getirmesi.  Freud, Kendini doyumsuzluk içinde hisseden sanatçının, yaşamsal gerçekle bağını kopardığını ve böylece tüm dikkatini düş gücünün kapsadıklarını gerçekleştirmeye yönelttiği söyler.         

Psimagazin:   Peki FÇİ, neden fotoğraf çekiyoruz?

FÇİ: Bireyi fotoğraf çekmeye yönelten 3 unsurumuz var. Bunlardan ilki yüzyıllardan beri insanda var olan ölümsüzlük isteği. Bir diğeri fetiş nesnesi olma durumu. Fetiş nesne hem bir kaybı (eksikliği), hem de kayba karşı bir korumayı içerir. Fotoğrafın yok olanın yerine geçmesi, ama aynı zamanda sürekli eksikliğini anımsatması; fetiş nesne olabilme koşullarını yerine getirmektedir. Evimizdeki albümler bunlara örnektir.  Son olarak da sahiplenme isteği. Niyet ve çerçeveleme seçiminin öznelliği nedeniyle fotoğraf fotoğrafçıya aittir. Çevresiyle ilişki kurmak isteyen kişi fotoğraf makinesini bir aracı olarak kullanarak sahiplenmeyi düşlediği nesne ile rahat bir ilişki kurma fırsatını yakalar.

Psimagazin: Bir fotoğrafa baktığımızda fotoğraf çekenin psikoloji ile fotoğrafa bakan olarak kendimizin psikolojisi hakkında yorum yapabilir miyiz?

FÇİ: Mutlaka. Bir fotoğrafa bakarak bir şeyler söylemenin; o fotoğrafı oluşturan kişi kadar o fotoğrafa bakan kişinin psikolojisi hakkında bir takım ipuçları içerdiğini de göz ardı etmemeliyiz. Dolayısıyla nasıl yorumladığımız o an ki psikolojimiz hakkında da bilgi verici olabilir.

Fotoğrafçının fotoğraflarına bakarak içinde bulunduğu psikoloji hakkında bir yoruma varılabilir mi? Bir fotoğrafa bakarak fotoğrafçının o an içinde bulunduğu psikolojik yapıyı çözümleyebilir miyiz? Fotoğrafçı fotoğrafı o an ki ruhsal yapısına göre mi çekmektedir? Yoksa o an içinde bulunduğu çevre nedeniyle sürekli değişen psikolojine göre mi çekmektedir?  Sorularına cevap bulabilmemiz mümkün. Bu soruları kendimize yönelttiğimizde kendi psikolojimiz hakkında da bir bilgiye ulaşabiliriz.

Psimagazin: Bizimle bilgilerini paylaşan Fotoğraf Çeken İnsan’a teşekkür ediyor, haftaya yine bu saatlerde görüşmek üzere diyoruz.

Dipnot: Bunlara bir de sanat psikolojisini eklediğimizde iç-dış dünya ve gerçekler fotoğrafçı ve fotoğraf psikolojisi oluşturur.

 

Leave a Reply