Hans Vervoort

Het bedrijf III. Confrontatie
(2010)

Nijgh Van Ditmar
443 pagina's
€ 22,50
ISBN 9789038893075

bij Athenaeum Boekhandel

(24-uurslevering)

oordeel

(3/5)

elders op recensieweb

Zinloze fragmentjes

recensie van Kind van de Oost

Opwindende kantoorjaren

recensie van Het bedrijf. Opwinding

Gefundeerd op ware gebeurtenissen

recensie van Het bedijf. Betere tijden

• stuur door
• print

Een vermakelijk verslag

door Sophie te Nuijl,
13 januari 2012

Het bedrijf III. Confrontatie is het derde en laatste deel van de romantrilogie Het bedrijf. De cyclus is gebaseerd op de periode 1975-2000 toen Hans Vervoort werkzaam was als uitgever van cultuur- en opiniebladen als Vrij Nederland, Opzij en Psychologie Magazine. Het laatste deel van de trilogie loopt van 1994 tot 2000 en handelt voornamelijk over reorganisaties binnen het bedrijf en alle moeilijkheden die daarmee te maken hebben. Nieuwe verhoudingen, opstandige redacteuren en moeizame werkoverleggen komen regelmatig voorbij.

[Zie ook de voorpublicatie op Athenaeum.nl.]

Het boek is gent op ware gebeurtenissen en ervaringen van Vervoort, hoewel hij in de inleiding benadrukt dat het een (historische) roman betreft omdat het geheugen feilbaar is en hij bepaalde anekdotes wat heeft aangedikt. Dit lijkt mij een uitvlucht van Vervoort om zich in te dekken tegen verdraaiing van de feiten. Als je iets fictief noemt mag alles, lijkt hij te denken. Ondertussen is er weinig fictiefs aan dit op de werkelijkheid gebaseerde boek waarin bestaande mensen onder hun eigen namen figureren of anderszins volledig herkenbaar zijn beschreven.

Hans Vervoort (Nederlands-Indi, 1939) is schrijver van romans en verhalen en was werkzaam voor de Weekbladpers als bedrijfsmarktonderzoeker en uitgever. Het bedrijf III. Confrontatie leest als een autobiografisch verslag van zijn belevenissen bij de Weekbladpers. Om enige afstand te bewaren heeft hij het boek in de derde persoon geschreven. Dit kan op zich goed werken als de personages meer worden uitgediept en je van bovenaf naar de dynamische wereld van de tijdschriftenuitgeverij kunt kijken. Maar omdat het zo overduidelijk Vervoorts eigen verhaal is, waarin hij soms ook onaardige dingen over zijn collegas vertelt, was het meer gepast en vanzelfsprekend geweest om het verhaal in de eerste persoon, en dus expliciet vanuit een persoonlijk perspectief te vertellen.

Door het verhaal bewust niet vanuit een persoonlijk standpunt te vertellen suggereert Vervoort dat hij het verhaal vertelt van de Weekbladpers, met al zijn excentrieke en typische personages. Ik kan me voorstellen dat er in zon bedrijf heel wat eigenaardige mensen rondlopen die als basis voor een roman kunnen dienen, maar juist in de analyse van deze karakters schiet Vervoort tekort. Zijn observaties gaan niet veel verder dan de stemmingswisselingen van Cisca Dresselhuys (toenmalig redactrice van Opzij) en de vergelijking van haar uiterlijk met een Perzische kat. De man met wie hij nauw samenwerkt, Kees, uitgever van onder andere Voetbal International, wordt afgeschilderd als een wat zwak persoon zonder overredingskracht die liever op de achtergrond blijft. Juist als het zon bijzonder bedrijf betreft kun je meer maken van je personages, zeker als je vertelt dat er fictieve elementen in het boek zitten.

Vervoort wil zichzelf ook wel eens beter voor de dag laten komen dan zijn collegas als hij vertelt dat een van hen zijn lage stem probeert na te doen. Ook kan hij het niet laten te vertellen dat zijn eerdere romans zo goed ontvangen zijn. Deze lichte vorm van narcisme zou een ironische werking kunnen hebben maar wekt bij mij vooral ergernis op. Het is wel te waarderen dat Vervoort ook zijn minder goede eigenschappen naar voren brengt, zoals het kunstmatig hooghouden van de verkoopcijfers van Vrij Nederland om adverteerders om de tuin te leiden.

Omdat het geheugen inderdaad feilbaar is, zal Vervoort zijn gevoelens en gedachten bij bepaalde gesprekken die hij in het boek beschrijft later hebben bedacht of zich hebben ingebeeld. Dit komt af en toe duidelijk naar voren en dan heeft het gebruik van de derde persoon juist wel weer een functie.

Het moeilijkste onderdeel van de massage vormde de conversatie. Liggend op je buik, met het hoofd in een gat en alleen uitzicht op de schoenen van de fysiotherapeut, dienden de onderwerpen zich niet vanzelf aan. Toch had Hans het gevoel dat hij niet een half uur zwijgend kon liggen, wat hij eigenlijk het liefst zou doen.

Het benoemen van het genre waartoe dit boek behoort is problematisch. Bij een roman denk je aan een plot, uitgewerkte karakters en stilistische hoogstandjes en die ontberen dit boek. Opgevat als een persoonlijk non-fictief verslag, dan is het daarentegen wel geslaagd en ook zeer vermakelijk om te lezen. Want de gebeurtenissen zijn boeiend genoeg, en de wereld waar Vervoort in verkeerde is dat ook. Als non-fictief verslag dat tot leven komt door sterke dialogen en heldere observaties is De confrontatie geslaagd, als roman niet.

Het auteursrecht berust bij de respectieve auteurs van de teksten op Recensieweb.