De Top2000: Een moedercomplex?

Nog niet zo lang geleden dacht ik dat er alweer een politicus Popie Jopie wilde spelen met een belachelijke uitspraak. Dat was toen Jan Kamminga ervoor pleitte om alle aandacht te richten op bèta-studies. Omdat je nou eenmaal niets hebt aan psychologen en wel aan economen. Ik dacht dat hij dat zei, omdat economen geacht worden geld op te leveren en psychologen alleen maar geld kosten. Ze maken de zorg namelijk steeds duurder door op alle kinderen die bij hen komen etiketjes te plakken.
Maar vorige week werden mijn ogen geopend en sindsdien moet ik toegeven dat Kamminga wel een beetje gelijk heeft. Niet dat we op dit moment veel aan economen hebben, want waarom komen we anders niet van die wereldwijde crisis af? Maar er zijn psychologen bij wie je je moet afvragen waarom zij zo veel verdienen en jij niet.
Neem nou Ad Vingerhoets.

Ad is psycholoog. Een aardige man. Hij was onlangs bij EenVandaag te bewonderen. Die uitzending ging over de Top2000. Ad is professor aan de Tilburg School of Social and Behavioural Sciences. Ik ben erg wantrouwig bij een Nederlandse school met een Engelse naam en al helemaal als hij in Tilburg staat en er sociale psychologie wordt bestudeerd. Denk maar aan Diederik Stapel.
Ad bestudeert voornamelijk stress, emotie en kwaliteit van leven. Hij werd geïnterviewd in verband met de Top2000 en in dat interview probeerde hij uit te leggen hoe het kwam dat muziek zo veel emotie oproept. Volgens hem moet je daarvoor terug naar de basis. De oorsprong van de muziek en met name de relatie tussen muziek en huilen. Ad had een evolutionaire theorie, vertelde hij. De basis van de muziek moet je zoeken in de interactie tussen moeder en kind. Het huilen van de baby en het troosten van moeder die onder andere slaapliedjes zingt wordt samen muziek.

Er zullen misschien mensen zijn bij wie zulke woorden als muziek in de oren klinken, maar ik vind er nogal wat valse noten in terug. 
Ik kan me namelijk niet herinneren dat mijn moeder mij ooit in slaap heeft gezongen met rockblues, hardrock, gothic metal of symfonische rock. Ik zou het ongetwijfeld nog hebben geweten als ze voor mijn wieg had staan headbangen met een luchtgitaar in de hand. Of als ze de hoge noten van ‘Child in Time’ had geprobeerd te halen, terwijl ze alt was en geen sopraan. Maar dat kan natuurlijk ook niet, want het was 1944, dus de rock ’n roll was nog niet eens uitgevonden.
Ik moet wel toegeven dat het om te huilen is, dat sommige nummers in de Top2000 staan en dat zowel Heintje als Roger Waters en Freddie Mercury over hun moeder hebben gezongen. Maar om daarom de band tussen moeder en kind als oorzaak voor de muziek aan te wijzen gaat me toch iets te ver.
Ad heeft volgens mij een beetje te veel Sigmund Freud gelezen.
Hij probeert ons aan te praten dat muziek een soort van moedercomplex is. Misschien omdat het woord ‘motherfucker’ zo vaak in nummers voorkomt, maar dat is toch voornamelijk in rapnummers en die zijn met een lampje te zoeken in de Top2000. Eminem is zelfs helemaal niet aanwezig in die lijst. Maar die had natuurlijk ook een kutmoeder, dus dat zou dan volgens Ad kutmuziek moeten opleveren. En dat is niet zo, want ik vind niet dat hij kutnummers maakt. De hit ‘Lighters’ van Eminem en Bruno Mars is een geweldig nummer en hoort gewoon in die Top2000. Kutmoeder of niet. Bovendien ken ik dan nog veel meer muzikanten uit de Top2000 met kutmoeders.

Huilen is het uiten van een emotie. Heeft een baby pijn dan gaat hij huilen. Hoort hij een nummer van Frans Bauer en gaat hij huilen, dan is hij gewoon muzikaal.
De muziek wordt helemaal niet bepaald door het huilen van de baby in combinatie met het troosten van de moeder. Dan zou de muziek zich nooit ontwikkelen. Muziek is er al sinds de mensen iets meer konden dan neuken, jagen en eten. Fluiten zijn de oudste instrumenten die zijn gevonden. Nou heb ik een oude fluit, maar deze fluiten stammen uit de tweede helft van de laatste ijstijd, dus dat is nog wel wat ouder. Muziek was bedoeld als tovermiddel. Dus muziek komt helemaal niet voort uit de band tussen moeder en kind. Bij natuurvolkeren is het een uiting om boze geesten te verdrijven. Deze volkeren zingen, dansen en klappen als begeleiding van magische rituelen.

Terug naar de Top2000.
De nummers in de lijst worden samengesteld door Nederlanders die hun stem uitbrengen op nummers die ze goed vinden.
De muzieksmaak van de mensen die stemmen wordt door vier dingen bepaald. Ten eerste de muzikaliteit van de stemmers. Ten tweede de muziek waarmee men is opgegroeid. Ten derde de emotionele band die men met een nummer heeft en tenslotte de omgeving waarin men is opgegroeid.
Ga er maar vanuit dat de meeste mensen niet erg muzikaal zijn. Die mensen kiezen vaak voor gezellige meezingers, nummers waarop je goed kunt dansen en vooral nummers die door artiesten worden gespeeld die ze wel heel erg leuk vinden. Mensen die wel muzikaal zijn vinden muziek goed die technisch goed is. Een geweldige solo, een erg mooie samenzang of een harmonische compositie.
Maar dat is dus niet alles wat bepalend is. Anders zou 'Bohemian Rapsody' nooit nummer 1 zijn geworden, hoewel natuurlijk Freddie Mercury enorm veel charisma had en dus ook veel mensen aantrok die niet muzikaal zijn.
De muziek waarmee men is opgegroeid is voor veel mensen ook bepalend. Veel van mijn leeftijdgenoten zweren nog altijd bij Elvis en Cliff and the Shadows. De generatie daarna zit nog vaak vast in de tijd van the Beatles, the Stones en the Kinks.  Mijn dochters en hun echtgenoten vinden de nummers uit de jaren 70 en 80 weer beter. Adam and the Ants, Kiss, Queen, Thin Lizzy en Led Zeppelin. De generatie daarna leeft nog in de tijd van de house en de jonkies zullen later kiezen voor Lady Gaga, Rihanna en Adele.
Maar ook emotie is bepalend voor de nummers die je kiest. Als je bent opgegroeid met Deep Purple, maar voorafgaande aan de kampioenswedstrijd van Ajax tegen Twente sta je in de ArenA en kleine Dré zingt op indrukwekkende wijze het nummer 'Bloed. Zweet en Tranen', dan kan ik me voorstellen dat je voor altijd emotioneel verbonden blijft met dat nummer en er in de Top2000 voor kiest. Tenzij je natuurlijk voor Twente bent.
Maar ook de omgeving kan een rol spelen bij je muzieksmaak.
Mijn ouders deden me op vioolles toen ik zes was. Ik leerde klassieke muziek tot mijn veertiende en speelde ook in het Hofstad Jeugdorkest. Daarnaast zong ik samen met een deel van de familie in het kerkkoor. Maar de rock ’n roll en later de beat kregen me te pakken en ik ging gitaar spelen in een beatband. Toch hou ik erg van de symfonische rock van Pink Floyd, Genesis en Marillion en de new age van Enigma, Era en Delerium. En hoewel ik niet van klassiek en opera houd, luister ik graag naar de Carmina Burana. Ik weet zeker dat die muzieksmaak voortkomt uit mijn klassieke en kerkelijke opvoeding.

Nee, huilbaby’s met troostende moeders bepalen niet de muziek die je goed vindt. Mijn moeder zong vaak ‘Schaapje schaapje, heb je witte wol. Ja baas, ja baas, drie zakken vol’, toen ik klein was. Op mijn begrafenis wil ik ‘Child in Time’ van Deep Purple. Ik bedoel maar.
Je zou kunnen zeggen dat de psycholoog psycholiegt, maar ik denk dat hij niet echt liegt en dat het meer een psycholultmaarwat is. Wat dat betreft schaart hij zich in een heel rijtje lultmaarwatjes zoals lultmaarwatpolitici en lultmaarwateconomen. En eigenlijk heb ik net ook maar wat geluld. Maar ik word er niet voor betaald.

delen
|

eKudos
nujij


Open all references in tabs: [1 - 3]

Leave a Reply