De psychologie achter Tetris: ‘s werelds eerste farmatronic?

Allerlei soorten blokken vallen uit de lucht en jij controleert hoe en waar ze vallen. De premisse klinkt eenvoudig, maar ontketende een ware gamingrevolutie die in 1986 begon en tot op vandaag aanhoudt. Tom Stafford van de BBC onderzoekt waarom Tetris zo’n verslavend effect heeft.

Schrijver Jeffrey Goldsmith vroeg zich ooit af of Alexey Pajitnov, de ontwikkelaar van Tetris, de eerste “pharmatronic” had gecreëerd: een videospel dat werkt als een verslavende drug.

Sommige mensen zeggen zelfs vallende blokken en andere vreemde effecten te zien in hun dromen. Andere suggereren dat het spel zo krachtig is dat het flashbacks van trauma’s kan helpen voorkomen. De aantrekkingskracht van Tetris is duidelijk, maar wat is de oorzaak?

Volgens Stafford heeft het iets te maken met de diepe menselijke drang om orde te scheppen.

Veel spellen zijn geritualiseerde vormen van schoonmaken, denkt Stafford. Biljart is een goed voorbeeld: de eerste persoon maakt er een boeltje van en daarna doen de spelers alle ballen verdwijnen tot de tafel opnieuw leeg is.

Tetris is de computerversie van dit scenario. De speler maakt het veld schoon terwijl de computer het steeds moeilijker maakt door nieuwe blokken naar beneden te gooien. Het is totaal nutteloos , maar vreemd genoeg vinden we het enorm interessant.

Een wetenschappelijke verklaring voor de aantrekkingskracht van Tetris leunt op het Zeigarnik Effect – de mentale aantrekking van onvoltooide taken. Tetris is zo verslavend omdat het taken blijft creëren: elke handeling lost een deel van de puzzel op, maar de hele puzzel blijft voor altijd onvoltooid.

Het oplossen van delen van de puzzel geeft je uren lang voldoening en toch kom je geen centimeter dichter bij de uiteindelijke 'schoonmaak'. Daar komt nog bij dat Tetris een wereld creëert waar handelen sneller gaat dan nadenken – studies tonen aan dat mensen de blokken liever roteren dan na te denken waar ze die moeten plaatsen.

Tetris schotelt ons telkens opnieuw kleine problemen voor, maar reikt ons tegelijkertijd de middelen aan waarmee we die problemen kunnen oplossen indien we snel handelen. Zo krijgen onze hersenen een oneindige reeks van kleine doelstellingen te verwerken die we blok per blok afhandelen.

Met andere woorden: Tetris gebruikt onze menselijke drang om orde op zaken te stellen en daar plezier uit te halen gewoon tegen ons.

Open all references in tabs: [1 - 3]

Leave a Reply