Co myśli piłkarz? – dla Sport.pl odpowiada Dan Abrahams

Dan Abrahams, wedug jego wasnych sw, by kiepskim golfist. Gdy zda sobie z tego spraw, zainteresowa si bardziej tym, jak myl sportowcy - a zwaszcza pikarze. Jako psycholog odkrywa ich problemy, stara si im pomaga oraz sprawi, e bd lepiej grali. Carlton Cole, obecnie pikarz West Hamu United z angielskiej Premier League, mwi wprost, e Abrahams "uratowa jego karier". Oprcz niego wsppracuj z nim m.in. Yannick Bolasie z Crystal Palace, Anthony Stokes z Celtiku, Junior Stanislas z Bournemouth czy Scott Parker z Fulham, najlepszy zawodnik Premier League w sezonie 2010/2011 wedug angielskich dziennikarzy.

Na "Lech Conference", ktra odbya si w Poznaniu, opowiada o tym, jak wane jest skupienie pikarza na boisku, jak trenerzy powinni rozpoznawa i wpywa na swoich podopiecznych, by nie "wyczali" si w trakcie gry. Jego prelekcja bya jednym z najciekawszych punktw programu, take przez wzgld na to, ile przykadw oraz prostych technik zdoa pokaza w nieca godzin wykadu. Dla Sport.pl tumaczy, jak wana jest mentalna strona w futbolu oraz dlaczego pika - jako przedmiot - najbardziej dekoncentruje zawodnikw na boisku. Abrahams, ktry wsppracuje take z Queens Park Rangers, West Hamem United i Fulham, jest autorem dwch ksiek: "Soccer Tough" (przeznaczonej dla pikarzy) oraz "Soccer Brain" (ktra ma pomaga trenerom).

Micha Zachodny: Mwi si, e rzuty karne strzela si "gow". Dlatego musz zacz od czego, co nieustannie mnie drczy od jakiego czasu, od mojego pikarskiego koszmaru. Nie tak dawno temu graem w meczu lokalnego pucharu - by remis, wic koczylimy rzutami karnymi. Czuem, e to by mj dobry wystp, byem pewny siebie, wic zgosiem si do "jedenastki". I wtedy przypomnia mi si rzut karny Andrei Pirlo z wierfinau Euro 2012 przeciwko Anglii i to, jak "podcink" pomg caej swojej druynie. Postanowiem powtrzy to zagranie. Czuem si dobrze, pewnie, ale uderzyem pik nad poprzeczk, przegralimy i odpadlimy z pucharu. Drczy mnie to do dzi. Moe ekspert powie mi, co zrobiem le?

Dan Abrahams: A jak ju postawie pik na wapnie, to na pewno bye wyluzowany i spokojny?

Od momentu podejcia do karnego z poowy boiska do postawienia jej w punkcie - tak.

Co si zmienio?

Gdy ju miaem strzela, poczuem przypyw energii i chyba dlatego zbyt mocno uderzyem pik. A bramkarz polecia w prawy rg bramki...

Wanie. I w tym wanym momencie, w takich wanych momentach, poziom adrenaliny i testosteronu skacze do maksimum. Ale... moesz te zrzuci win na to, e prbowae naprawd skomplikowanego zagrania. Jeli zdecydowaby si na normalne rozwizanie, strza w prawy czy lewy rg, to byoby ono atwiejsze i ten wzrost testosteronu, adrenaliny nie miaby takiego znaczenia. Jeli mamy do czynienia z czym, co w psychologii okrelamy jako "fine motor skill" (skoordynowanie maych ruchw mini - przyp. red.) i to atwe zagranie starasz si skomplikowa, to adrenalina zmienia cinienie krwi, minie si zwieraj i powstaje dodatkowa energia, ktr ty poczue. To poszo nie tak. Jeli jeste Pirlo i masz naturalny talent, to nawet adrenalina czy testosteron na twoje zagranie nie wpyn. Z caym szacunkiem, gdyby mia takie umiejtnoci jak on... Widzisz, to jest moment, w ktrym psychologia sportu bardzo czy si z tym elementem taktycznym, dotyczcym podejmowania decyzji. Czy z twoimi umiejtnociami to naprawd bya dobra decyzja, by prbowa takiego strzau? Moe warto byo najpierw to przewiczy - nie tylko samo uderzenie, ale mow ciaa, uspokajanie organizmu, wybieranie celu, wyobraenie sobie go w gowie, ale pamitajc, by odpowiada on potencjaowi technicznemu. Jeli bramkarz obroni - OK, wyczu ciebie i tyle. Ale nie powiniene sam sobie robi dodatkowych problemw.

To tyczy si nie tylko konkretnie rzutw karnych, ale te innych akcji na boisku - byle nie przekombinowa.

Graj prosto. Myl, e taka gra oraz instynkt, ktry pozwala wyczu momenty na podejmowanie ryzyka, to pikarska inteligencja. To ju nie psychologia, ale taktyka, kwestia trenerw i wiczenia, pomagania im w wybieraniu tych chwil. Ale to interesujce, e psychologia pozwala ci egzekwowa takie zagrania techniczne pod presj.

W trakcie swojego wykadu przedstawie trzech rnych pikarzy, z ktrymi wsppracowae i ktrzy maj trzy konkretne zadania wyznaczone na kady mecz. Czy to jeden schemat dla kadej pozycji, czy moe kwestia ich charakterw?

Nie zawsze jest to samo. W tym momencie wsppracuj z trzema bramkarzami z trzech najlepszych lig w Anglii i kady z nich ma inny scenariusz, dotyczcy ich osobowoci, atutw, ktre moe chc wzmocni, lub wad, ktre chc ukry lub podnie na wyszy poziom.

Czy pikarz, np. z ligi polskiej, moe wyznaczy sobie trzy takie cele samemu, czy potrzebuje jednak pomocy specjalisty?

Zawsze uwaam, e zacz naley od pomocy specjalisty. Niektrzy mog patrze na to inaczej, ale ja absolutnie nie jestem trenerem pikarskim. Jednak ja mog zada zawodnikowi odpowiednie pytanie, ktre zmusz go do mylenia, co robi le, co powinien robi inaczej. Ale ja te chc pomaga trenerom, by to oni dostrzegali, co idzie nie tak, mogli usi z pikarzem i porozmawia, zada te odpowiednie pytania i znale ich rozwizanie.

Ostatnio w Polsce miaa miejsce interesujca sytuacja - waciciel Zawiszy Bydgoszcz, obecnie najgorszej druyny ekstraklasy, skrytykowa zawodnikw w oficjalnym owiadczeniu, nazywajc ich "pseudopikarzami". Co w takim wypadku powinien zrobi trener, ale te zesp, by poradzi sobie z presj kiepskich wynikw i tak krytyk?

Ciko odnie si do tego konkretnego przypadku, ale oglnie waciciele klubw, wkadajcy wasne pienidze, maj wysokie wymagania odnonie do wynikw. To wanie im bym poradzi, by starali si stworzy mocn wi, atmosfer zaufania, zdrowej rywalizacji. Nazywam to kultur spjnoci - czasem, gdy ze struktur klubowych ludzie z gry otwarcie krytykuj podwadnych, to myl, e przyniesie to pozytywn reakcj, zmotywuje ich. Jednak to tylko pokazuje brak wsplnoty, planu, e wewntrz s podziay i znacznie lepiej, by waciciele czy prezesi krytykowali bezporednio zawodnikw, ale w trakcie spotka z nimi. Oczywicie powinni od nich wymaga, stawia wyzwania, ale wyciganie takich spraw publicznie przynosi wycznie straty. Gdy druynie nie idzie do tego stopnia, to s one jeszcze wiksze, ale pikarze musz patrze na to, co robi dobrze, trener powinien wskazywa na "mae sukcesy", razem pozostajc otwartymi na nowe moliwe rozwizania kryzysu. Rwnie istotne jest analizowanie bdw i cika praca nad ich poprawianiem.

Sam pracowae w Queens Park Rangers, klubie, ktrego nie mona nazwa ani troch stabilnym. W ostatnich latach wielokrotnie zmieniali si waciciele, trenerzy, ale te pikarze. Jak zawodnicy radz sobie z takim rodowiskiem i presj?

Akurat w tym czasie pracowaem bardziej z akademi i druyn rezerw w QPR, ale to i tak dobre pytanie. Zwykle radz pikarzom, by doskonalili samych siebie. Tym, z ktrymi pracuj, mwi: tak, chodzi o klub, o druyn, ale to znacznie bardziej indywidualny sport, ni si ludziom wydaje. Niech codziennie bd jak najlepszymi - pikarzami, kolegami... Niezalenie od ich wieku czy sytuacji, mwic o doskonaleniu, przekonuj ich do cikiej pracy nad wasnymi umiejtnociami. Idc na trening, niech wyznaczaj sobie cele, przed meczem przygotowuj sobie scenariusz tego, co bd robi na boisku. Niech skupiaj si na sobie, a te wszystkie zewntrzne sprawy rozwizuj si same. Oni musz wiedzie, e jak najlepsze wykonywanie swojej pracy to jedyne, co mog i powinni kontrolowa.

Mwie, e pracujesz te z modzie. Gdzie wic to wszystko powinno si zaczyna, ksztatowanie mzgu pikarza, od jakiego wieku?

Mimo wszystko wikszo tego, co robi, dotyczy profesjonalnych pikarzy, ale uwielbiam przekazywa swoj wiedz i rozmawia z trenerami akademii. Uwaam, e jednym z priorytetw dziaania kadego planu szkoleniowego powinno by doskonalenie trenerw tam pracujcych. I tak naprawd psychologia zaczyna si ju od prowadzenia druyny szeciolatkw. Modych ludzi, ktrzy dopiero zaczynaj rozumie otaczajcy ich wiat, tych oczekiwa ludzi ich obserwujcych, konsekwencje dobrych i zych wystpw. Jednak nie oznacza to, e psychologia sportu powinna dotyczy tych adeptw. To kwestia trenerw, ich zachowa i sposobu pracy. Od wieku dwunastu lat - tak, jak najbardziej, delikatne wprowadzenie do psychologii sportu moe by korzystne. Taki specjalista moe wicej zdziaa, skuteczniej interweniowa, ale obowizkiem klubu jest stworzenie jak najlepszej kultury trenowania, bo to najbardziej efektywna droga naprzd.

Leave a Reply