Omstanders blijken vaak niet adequaat hulp te bieden aan mensen die in gevaar zijn, zoals bij een aanranding of een hartaanval. Tenminste, als er anderen in de buurt zijn. Ze wachten dan op de anderen om in te grijpen. In de sociale psychologie heet dat het bystander effect. Mensen voelen zich dan minder verantwoordelijk en onderschatten de ernst van de situatie als anderen ook niet ingrijpen.

Aan de Vrije Universiteit wilden ze weten hoe dat zo komt. In een onderzoek werden mensen ingelogd op een internetforum waar ze berichten konden lezen van fictieve mensen die in emotionele nood waren. Zo was er een bericht van een meisje dat net gehoord had dat haar vriend een zeer ernstige vorm van kanker had. Een ander bericht was verstuurd door iemand die zeer depressief was.

Deelnemers aan het onderzoek mochten zelf bepalen of ze op dit soort berichtjes zouden reageren of niet. Natuurlijk konden de deelnemers de situatie niet daadwerkelijk oplossen, maar ze konden wel helpen in de vorm van emotionele steun of wijze raad.

De resultaten bevestigden het bystander effect: wanneer veel mensen op het forum aanwezig waren, gaven de deelnemers aan het onderzoek minder hulp aan de hulpbehoevende. Echter, zodra de onderzoekers subtiele aanwijzingen gaven in de omgeving die mensen er aan herinneren dat hun gedrag kan worden beoordeeld door anderen, zoals de aanwezigheid van een webcam, werd plots een omgekeerd patroon van het bystander effect gevonden: deelnemers hielpen de mensen in emotionele nood naarmate er meer mensen op het forum waren.

Het lijkt er op dat zodra mensen weten dat hun gedrag gevolgen heeft voor hun reputatie, ze wel bereid zijn om anderen te helpen, vooral als er een groot publiek aanwezig is dat hun goede gedrag kan waarnemen. Straattoezicht via camera's of zelfs mobiele telefoons kan dus tot actie leiden in geval van nood. Dit kan privacy ondermijnen, maar het gunstige effect kan zijn dat omstanders net even over de drempel worden getild om bij een noodsituatie niet af te wachten, maar juist de helpende hand te bieden.

Het onderzoek van de Vrije Universiteit Amsterdam en het Nederlands Studiecentrum Criminaliteit en Rechtshandhaving (NSCR) staat in het Journal of Experimental Social Psychology.

Lees meer
Lucy was niet alleen
Eeuw oude gloeilamp brandt
Toekomstige koe scheet minder

Bron: faqt.nl