Είναι φανερό πως ο Ντέιβιντ Μπάουι τα τελευταία χρόνια έχει μια ιδιαίτερη σχέση με την ημέρα των γενεθλίων του. Δεν εξηγείται διαφορετικά γιατί επέλεξε την 8η Ιανουαρίου του 2013 να ανακοινώσει την κυκλοφορία του στούντιο άλμπουμ του «The Next Day» (μετά από «σιωπή» δέκα ετών) ούτε γιατί, σε λιγότερο από ένα μήνα, τη μέρα που θα κλείνει τα 69 του, θα «βγει στον αέρα» ο νέος του δίσκος «Blackstar» - για την ακρίβεια, το σύμβολο ενός μαύρου αστεριού. Εχουν ήδη γραφεί δεκάδες κριτικές και αναλύσεις για το ομώνυμο single (που κυκλοφόρησε ως προπομπός τον Νοέμβριο), συζητήσεις στο Διαδίκτυο για το -ιδιαίτερο (τι άλλο θα ήταν)- βιντεοκλίπ. Πουθενά, όμως, δεν εμφανίζεται ούτε λέξη δική του. Γιατί ο σπουδαίος σταρ τα τελευταία χρόνια αποφάσισε να απέχει από τις συνεντεύξεις (έχει 10 χρόνια να μιλήσει σε δημοσιογράφο) και «αντ’ αυτού» μιλάει ο παραγωγός του Τόνι Βισκόντι. Από δική του, μάλιστα, φράση στο μουσικό περιοδικό Rolling Stone μαθαίνουμε πως στο τελευταίο άλμπουμ στόχος τους ήταν «να αποφύγουν το ροκ εν ρολ».

Πειραματισμός

Πού κατατάσσεται, λοιπόν, το «Blackstar» μουσικά; Δύσκολο να το πει κανείς. Το  single, τουλάχιστον, είναι ένα τραγούδι μοιρασμένο στα δύο, με το πρώτο μέρος να παραπέμπει στην Ανατολή και το άλλο στη Δύση. Και εδώ, όπως και στα υπόλοιπα έργα του των τελευταίων χρόνων, ο Βρετανός τραγουδιστής, συνθέτης, μουσικός, παραγωγός δίσκων, ζωγράφος και ηθοποιός (ναι, είναι όλα αυτά) δεν εφησυχάζει στα τετριμμένα, πειραματίζεται.

Κατέφυγα σε έναν άνθρωπο που μελετά τη δουλειά του, τον  Nicholas P. Greco, επίκουρο καθηγητή Επικοινωνίας και ΜΜΕ στο Providence University College και συγγραφέα του βιβλίου «David Bowie in Darkness: A study of 1.Οutside and the late career» (Ιούνιος του 2015). «Ο Μπάουι είναι μια προσωπικότητα “στο σκοτάδι”, η οποία κρύβεται προοδευτικά όλο και περισσότερο. Σαν να δίνει παράσταση για ένα κοινό το οποίο ταυτόχρονα σνομπάρει. Κάτι τέτοιο έγινε φανερό στο άλμπουμ του “1.Οutside” του 1995, είναι όμως παρόν και στο “Blackstar”. Το διάρκειας σχεδόν 10 λεπτών τραγούδι είναι γεμάτο φοβερούς ήχους και φέρνει προς το μυστικισμό και τον αυτοπροσδιορισμό. Αυτοί οι παράγοντες (συμπεριλαμβανομένης και της διάρκειας του τραγουδιού) δεν το κάνουν εύκολο στην ακρόαση».

Ο κ. Greco έγινε θαυμαστής του Μπάουι τη δεκαετία του ’90. Εμαθε, λοιπόν, τη μουσική του σχετικά αργά - η καριέρα του «Κόμη» άρχισε στα τέλη της δεκαετίας του ’60 και γνώρισε παγκόσμια αναγνώριση στις αρχές της δεκαετίας του ’80. «Ο Μπάουι που έμαθα ήταν διαφορετικός - στην προχωρημένη φάση της καριέρας του χαρακτηρίζεται από πειραματισμό. Και εδώ υπάρχει μια αντίφαση: αν και έχει ανάγκη τους θαυμαστές του (ως διασημότητα, καθορίζεται από αυτούς), στην καριέρα του μετά το 1988 φαίνεται σαν να τους αποδιώχνει. Δεν εννοώ πως δεν είναι τόσο δημοφιλής η μουσική του, αλλά πως ποτέ δεν είναι τόσο ελκυστική εμπορικά όσο υπήρξε στα άλμπουμ του στις αρχές της δεκαετίας του ’80 ή ακόμα στα χιτ του της δεκαετίας του ’70».

Γιατί τόσος ντόρος;

Τι είναι, λοιπόν, αυτό που κάνει τα έντυπα σε κάθε γωνιά του πλανήτη να ασχολούνται μαζί του; Ενας λόγος αναμφίβολα είναι πως έχει πολλούς φανατικούς θαυμαστές - στην καριέρα του έχει πουλήσει (μέχρι στιγμής) πάνω από 140 εκατ. δίσκους. Μετά, είναι και η ιδιόρρυθμη προσωπικότητά του. Οι παλαιότεροι θυμούνται τις δύο περσόνες (τον Ziggy Stardust που επινόησε το 1972 και τον Thin White Duke το 1976) με τις οποίες ταυτίστηκε για κάποια χρόνια. Οι δηλώσεις του το 1976 ότι είναι μπαϊσέξουαλ και η ανασκευή τους το 1983, οι παλιές φήμες για καταχρήσεις, ο γάμος του με το διάσημο μοντέλο από τη Σομαλία, την πανέμορφη Ιμάν, σε κλειστή τελετή στη Λωζάνη το 1992, όλα αυτά αποτελούν αγαπημένα θέματα Τύπου και θαυμαστών. Η ζωή του, κάθε άλλο παρά πληκτική, είναι ιδανική για τους βιογράφους - μέτρησα περισσότερες από 15. Ενα από τα πλέον ευπώλητα είναι το βιβλίο «David Bowie: Starman (2011)» - κατά το περιοδικό Rolling Stone, αποτελεί το πιο πλήρες πορτρέτο του καλλιτέχνη. Ο συγγραφέας του, Paul Trynka, ανέλαβε να μας βοηθήσει στη γνωριμία με τον Μπάουι και στην αποτίμηση του έργου του. «Είναι ένας εμπνευσμένος μουσικός που άλλαξε το πολιτιστικό τοπίο. Αυτό που τον κάνει ξεχωριστό είναι οι πειραματισμοί του. Η μουσική του ποτέ δεν αντιγράφει το mainstream, συνειδητά πάντα κάνει το αντίθετο. Τα άλμπουμ του της δεκαετίας του ’70 άλλαξαν τον ήχο της ποπ μουσικής. Αναμείγνυε πειραματική ηλεκτρονική μουσική με συνθεσάιζερ, με φάνκι επιρροές. Κανείς μέχρι τότε δεν είχε τολμήσει κάτι παρόμοιο. Και, φυσικά, από τότε, πολλοί τον μιμούνται. Το ακούς και στη σημερινή μουσική - αυτό είναι ένα παράδειγμα του πόσο άλλαξε τα δεδομένα. Οσο για το “Blackstar”, νομίζω πως είναι σπουδαίος δίσκος. Μου αρέσει γιατί δεν προσπαθεί να είναι εμπορικός, πειραματίζεται σε καινούργια πράγματα. Για μένα αυτή είναι η ουσία και η σπουδαιότητα της μουσικής του».

Ενας καλός φίλος

Του αναφέρω ότι κάπου διάβασα πως ο Μπάουι ως προσωπικότητα δεν είναι αυτό που φαίνεται. Παρατηρεί πως, αν και προκλητικός και απίστευτα σύγχρονος, ο «Δούκας» στην πραγματικότητα είναι πολύ παραδοσιακός. «Εχει απόλυτη συνείδηση του γεγονότος ότι είναι σταρ. Γι’ αυτό και είναι πολύ δύσκολο να τον γνωρίσει κανείς. Αλλά, παράλληλα, είναι ένας θαυμάσιος πατέρας (από τον πρώτο του γάμο με την Αντζι έχει τον 44χρονο Ντάνκαν Τζόουνς και με την Ιμάν τη 15χρονη Αλεξάντρια Λέξι Ζαχρά Τζόουνς), ένας αφοσιωμένος οικογενειάρχης, έχει έντονη αίσθηση του χιούμορ. Γι’ αυτό και πιστεύω ότι έξω από το επαγγελματικό πεδίο είναι ένας αξιαγάπητος φίλος στον οποίο μπορεί κανείς να στηριχθεί».

Εξι πράγματα που μάθαμε για τον Bowie

➽ Το αριστερό του μάτι έχει πρόβλημα από τότε που, σε ηλικία 15 ετών, τον γρονθοκόπησε ο φίλος του Τζορτζ Αντεργουντ για τα μάτια μιας κοπέλας. Παρά τα συνεχή χειρουργεία, η κόρη του ματιού είναι συνεχώς διεσταλμένη. Με τον Τζορτζ, πάντως, είναι ακόμα καλοί φίλοι.
➽ Ο μεγαλύτερος κατά 9 χρόνια αδερφός του, Τέρι, έμπνευσή του για μια σειρά τραγούδια, όπως το «Alladin Sane», αυτοκτόνησε το 1985.    
➽ Το άλμπουμ που πούλησε περισσότερα αντίτυπα ήταν το «Let’s Dance» (1983).
➽ Εχει δανείσει τη φωνή του στον Μπομπ Σφουγγαράκη
το 2007.
➽ Επαιξε το ρόλο του Πόντιου Πιλάτου στον «Τελευταίο πειρασμό» του Σκορσέζε - ένα από τα 38 φιλμ και τηλεοπτικές σειρές όπου πήρε μέρος.
➽ To πρόσωπό του απεικονίζεται στα εξώφυλλα των 25 (μέχρι στιγμής) στούντιο άλμπουμ του. Μοναδική εξαίρεση η βρετανική έκδοση του «The Buddha of Suburbia» (1993).

Στίχοι του single «Blackstar»

Στη βίλα του Ορμεντ, στη βίλα του Ορμεντ
Στέκει ένα μοναχικό κερί
Στο επίκεντρο όλων,
στο επίκεντρο όλων τα μάτια σου
Τη μέρα της εκτέλεσης, τη μέρα της εκτέλεσης
Μόνο γυναίκες γελούν και γονατίζουν,
Στο επίκεντρο όλων,
στο επίκεντρο όλων τα μάτια σου
Κάτι συνέβη τη μέρα που πέθανε
Η ψυχή υψώθηκε λίγο και μετά πήγε στο πλάι
Κάποιος άλλος πήρε τη θέση του
και γενναία κραύγασε
(είμαι ένα μαύρο αστέρι, είμαι ένα μαύρο αστέρι)
Πόσες φορές εκπίπτει ένας άγγελος;
Πόσοι άνθρωποι ψεύδονται αντί να μιλούν γενναία
Περπατούσε στο ιερό έδαφος,
φώναζε δυνατά στο πλήθος
(είμαι ένα μαύρο αστέρι, είμαι ένα μαύρο αστέρι, δεν είμαι αστέρι μιας συμμορίας)
Δεν μπορώ να απαντήσω γιατί
(είμαι ένα μαύρο αστέρι)
Ελα μαζί μου (δεν είμαι σταρ του σινεμά)
Θα σε οδηγήσω σπίτι (είμαι ένα μαύρο αστέρι)
Πάρε το διαβατήριο και τα παπούτσια σου
(δεν είμαι ποπ σταρ)
Και τα ηρεμιστικά σου
(είμαι ένα μαύρο αστέρι)
Εχεις πολύ σύντομες πιθανότητες να πετύχεις
(δεν είμαι αστέρι των θαυμάτων)
Είμαι ο Μέγας (είμαι ένα μαύρο αστέρι)...