Σοβαρές είναι οι επιπτώσεις για την οικονομία και τον τουρισμό των νησιών του Αιγαίου που δέχονται αυξημένες ροές προσφύγων, ενώ υψηλό είναι και το κόστος περίθαλψης και φιλοξενίας των δεκάδων χιλιάδων ανθρώπων που φθάνουν εξαθλιωμένοι σε Λέσβο, Κω, Χίο, Λέρο και Σάμο τους τελευταίους μήνες. Σε έκθεση του υπουργείου Οικονομίας, Υποδομών, Ναυτιλίας και Τουρισμού, που συντάχθηκε προκειμένου να αποτιμηθεί συνολικά το κόστος διαχείρισης της μεταναστευτικής κρίσης, καταγράφονται στοιχεία που καταδεικνύουν το μέγεθος του προβλήματος ειδικά για μια χώρα στην οικονομική κατάσταση της Ελλάδας. Τα στοιχεία της Υπατης Αρμοστείας του ΟΗΕ για τους πρόσφυγες αναφέρουν ότι από την αρχή του χρόνου έως και τις 14 Σεπτεμβρίου 2015 διά θαλάσσης έχουν εισέλθει στη χώρα 288.020 μετανάστες, αύξηση 602% σε σχέση με το σύνολο του 2014 (41.048). Μόνο τον Αύγουστο στις ακτές των νησιών υποδοχής έφτασαν 107.843 άτομα, ενώ τις δύο πρώτες εβδομάδες του Σεπτεμβρίου οι ροές προσφύγων/μεταναστών έχουν ήδη φτάσει τις 53.663. Το μέγεθος του προβλήματος, και οι δυσκολίες στη διαχείρισή του, φαίνεται σε όλη του τη διάσταση αν τα νούμερα αυτά συγκριθούν με τα αντίστοιχα στοιχεία για την Ιταλία. Σύμφωνα πάντα με την Υπατη Αρμοστεία του ΟΗΕ για τους πρόσφυγες, οι αφίξεις μεταναστών μέσω Μεσογείου προς την Ιταλία ανήλθαν στις 121.500, κατά 29% λιγότεροι από το αντίστοιχο περυσινό νούμερο που ήταν 170.100 άτομα.

Στην έκθεση όμως επισημαίνεται ότι το πρόβλημα διαγράφεται εντονότερο αν συγκριθούν οι ροές προσφύγων και μεταναστών με τον συνολικό πληθυσμό της χώρας. Ετσι οι ροές μεταναστών προς την Ελλάδα αντιστοιχούν στο 2,6% του πληθυσμού της χώρας, ενώ για την Ιταλία στο 0,2% του συνολικού πληθυσμού. Επίσης τα νησιά που δέχονται το μεταναστευτικό κύμα έχουν πολύ μικρό πληθυσμό και σχεδόν καθόλου υποδομές. Η μεταφορά των μεταναστών στην ενδοχώρα επιβαρύνει τον κρατικό προϋπολογισμό με 35.000 ευρώ ανά δρομολόγιο πλοίου, αντίτιμο που εισπράττουν οι εταιρείες, σύμφωνα με πηγές του υπουργείου Οικονομικών, λόγω του ότι το δρομολόγιο προς το νησί εκτελείται χωρίς επιβάτες. Αξίζει να σημειωθεί ότι οι επιβαίνοντες πληρώνουν οι ίδιοι το εισιτήριό τους για τη μετάβαση στην ηπειρωτική Ελλάδα.

Οπως αναφέρεται στην έκθεση του υπουργείου Οικονομίας, το δημοσιονομικό κόστος περισυλλογής, περίθαλψης, σίτισης, φιλοξενίας και διαχείρισης των χιλιάδων μεταναστών είναι τεράστιο. Ενδεικτικά, το συνολικό κόστος διαχείρισης των ροών προσφύγων - μεταναστών στη Χίο εκτιμάται στο 1.440.000 ευρώ (εκ των οποίων οι 300.000 ευρώ αποτελούν λειτουργικό κόστος και 260.000 ευρώ δόθηκαν για τη δημιουργία και λειτουργία καταυλισμού). Το λειτουργικό κόστος του Δήμου Λέσβου για τη φιλοξενία των μεταναστών εκτιμάται στις 947.000 ευρώ, οι δαπάνες για τη δημιουργία προσωρινού χώρου υποδοχής στη Λέρο έφτασαν τις 40.000 ευρώ, ενώ συνολικά οι Περιφέρειες Νοτίου και Βορείου Αιγαίου έχουν εγκρίνει δαπάνες για τη διαχείριση των μεταναστευτικών ροών ύψους 220.00 ευρώ.

Ακυρώσεις

Οι οικονομικές συνέπειες που καταγράφονται στην έκθεση αφορούν ακυρώσεις διανυκτερεύσεων που στη Λέρο και στη Λέσβο αγγίζουν το 30%. Στην περίπτωση της Κω εκτιμάται ότι οι απώλειες στον κύκλο εργασιών ξεπερνούν τα 7 εκατομμύρια ευρώ. Καταγράφονται επίσης συνεχείς ακυρώσεις πτήσεων από το εξωτερικό προς τα συγκεκριμένα νησιά.