Τα «Σήματα Καπνού» της Ειρήνης Βογιατζή

Υπάρχει μία «ιερή» αίσθηση «χρέους» πίσω από την έκθεση ζωγραφικής της Ειρήνης Βογιατζή, που παρουσιάζει τα «Σήματα Καπνού» στην Ξάνθη. Στον ατμοσφαιρικό χώρο του Ιδρύματος Θρακικής Τέχνης και Παράδοσης, στην «Καπναποθήκη ΙΙ», η Ειρήνη Βογιατζή προχώρησε στην εικαστική ανασύσταση και στην ηθική δικαίωση ενός ολόκληρου κόσμου, ενώ ταυτόχρονα οργάνωσε το εικαστικό της λεξιλόγιο, πατώντας γερά στην παραστατική ζωγραφική, την οποία γνωρίζει καλά, με τις, επίσης οικείες στο ύφος και στην προσωπικότητά της, εξπρεσιονιστικές διαφυγές.

Ο κόσμος των καπνών, που συνδέεται κυτταρικά με την αστική και την αγροτική παράδοση της Ξάνθης, είναι εν προκειμένω μία σχεδία εξόδου προς ένα τοπίο ιχνηλατημένο από θραύσματα μνήμης, αλλά αρχιτεκτονημένο εκ νέου με υλικό από το βίωμα του προσωπικού χρόνου. Η Ειρήνη Βογιατζή, γεννημένη στην Ξάνθη, αλλά μεγαλωμένη στην Αθήνα, φέρει στις αποσκευές της τις διηγήσεις του παππού Γιάννη Γαβριηλίδη, επιστάτη στα καπνεργοστάσια, και της μητέρας της Αρτέμιδος Γαβριηλίδη-Βογιατζή, εργάτριας διαλογής. Αυτός ο απόηχος από τους κάμπους με τα καπνά τη δύσκολη εποχή (πριν ο Εθνικός Οργανισμός Καπνού διασφαλίσει την αγοραπωλησία) φέρνει μαζί με τη σκιά του Γιάννη, της Σμαρώς, του Μιχάλη, της Αρτέμιδος και του Σταμάτη, και την ανάγκη αθανασίας τους. Η Ειρήνη Βογιατζή έγραψε και ένα συνοδευτικό κείμενο, αληθινό και βιωματικό, το οποίο εντάσσεται πλέον στη βιβλιογραφία περί καπνού στην Ξάνθη.

Η ζωγραφική της Ειρήνης Βογιατζή έχει πειθώ και δύναμη. Η ιδιαίτερη ικανότητα να οργανώνει νωπά ίχνη ανθρώπων πάνω στον καμβά και να συνδέει, με έναν δικό της αναγνωρίσιμο τρόπο, το φως και το σκότος, το χθες και το σήμερα, τις γενιές, τα φαντάσματα, τη σκληράδα και τη χαρά της ζωής, δίνουν στο έργο της Ειρήνης Βογιατζή μια καλοδεχούμενη και αυτόφωτη ελευθερία. Στην Ξάνθη, τα νέα έργα αποκαλύφθηκαν σαν μετάληψη, ξαναγεννημένα μέσα από μεμβράνες του χρόνου. Οι μορφές που κληροδοτεί η Ειρήνη Βογιατζή στη γενέτειρά της αποκτούν αίφνης υπόσταση.

Την έκθεση επιμελήθηκε η ιστορικός τέχνης Ηρα Παπαποστόλου.

Leave a Reply