ΒΡΥΞΕΛΛΕΣ - ΑΝΤΑΠΟΚΡΙΣΗ. Επίσημη διαδικασία ελέγχου της Πολωνίας εγκαινίασε χθες η Ευρωπαϊκή Ενωση, για να διευκρινίσει κατά πόσον οι πρόσφατες ενέργειες της πολωνικής κυβέρνησης –η μεταρρύθμιση του Συνταγματικού Δικαστηρίου της χώρας και η παρέμβαση στις ελευθερίες της δημόσιας τηλεόρασης και ραδιοφώνου– αντιβαίνουν στους κανονισμούς της Ευρωπαϊκής Ενωσης για το κράτος δικαίου.
Ο αντιπρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Φ. Τίμερμανς μίλησε χθες στους δημοσιογράφους, ύστερα από ιδιαίτερα μακρά συνεδρίαση στο Κολέγιο των Επιτροπών για το θέμα της Πολωνίας, ανακοινώνοντας την «προκαταρκτική διερεύνηση του ζητήματος». Οπως είπε χαρακτηριστικά: «Δεσμευτικοί κανόνες δεν έγιναν σεβαστοί, αυτό είναι ένα σοβαρό θέμα σε μία χώρα που εφαρμόζεται το κράτος δικαίου. Πρέπει να ξεκαθαρίσουμε την κατάσταση και να ξεκινήσουμε τον διάλογο».
«Εχω την εντύπωση ότι η Επιτροπή κινδυνεύει να επιλέξει πλευρά και να διαδραματίσει ρόλο στην πολιτική διένεξη εντός της Πολωνίας», είπε ο υπουργός Ευρωπαϊκών Υποθέσεων της Πολωνίας, Κόνραντ Σιμάνσκι, μιλώντας σε δημοσιογράφους στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο.
Τα διαφορετικά σημεία
Η διαμάχη ανάμεσα στην Πολωνία και στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή ξεκίνησε από αλλαγές που έγιναν στον τρόπο λειτουργίας του Συνταγματικού Δικαστηρίου. Τις αλλαγές αυτές επέβαλε η νέα εθνικιστική-ευρωσκεπτικιστική πολωνική κυβέρνηση, που εκλέχθηκε στις 25 Οκτωβρίου. Η Βαρσοβία έχει επίσης ανακοινώσει ότι θα θέσει την επιλογή των κορυφαίων εισαγγελέων της χώρας απευθείας στα χέρια των ηγετών των κομμάτων.
Το δεύτερο θέμα που προκαλεί τη δυσαρέσκεια της Ευρωπαϊκής Επιτροπής είναι ότι, τις τελευταίες εβδομάδες και παρά τις κραυγές διαμαρτυρίας και στο εσωτερικό της χώρας αλλά και από το εξωτερικό, η κυβέρνηση έχει αναγγείλει νόμους που θα δώσουν στο κόμμα μια σχεδόν απόλυτη εξουσία στο δημόσιο ραδιοτηλεοπτικό σύστημα της χώρας. «Αυτό δεν έχει καμία σχέση με την (εσωτερική) πολιτική της Πολωνίας, είναι απλώς η ευθύνη που έχουμε με βάση τις συνθήκες. Η εσωτερική πολιτική της Πολωνίας δεν με αφορά, δεν ξέρω τίποτα γι’ αυτήν και δεν θέλω να μάθω», τόνισε ο επίτροπος.
Εξάλλου, με επιστολή του προς το υπουργείο Δικαιοσύνης της Πολωνίας, ο Τίμερμανς σημειώνει ότι οι αλλαγές στον νόμο για τα μέσα ενημέρωσης θίγουν ζητήματα που αφορούν την ελευθερία και τον πλουραλισμό τους.
Αυστηρές κυρώσεις
Αν ένα κράτος-μέλος δεν συνετιστεί με τις οδηγίες της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, τότε μπορεί να υπάρξουν κυρώσεις –μέχρι και να χάσει το δικαίωμα ψήφου της χώρας– κάτι που δεν έχει γίνει ποτέ στην Ευρωπαϊκή Ενωση.
Αυτό θα είναι το πρώτο στάδιο (από τα τρία συνολικά) της διαδικασίας διασφάλισης του κράτους δικαίου, η οποία θα εφαρμοστεί για πρώτη φορά, εξήγησε ο Τίμερμανς. Η διαδικασία αυτή εισήχθη τον Μάρτιο του 2014, αφού η Επιτροπή κατηγορήθηκε ότι δεν κατάφερε να πείσει την κυβέρνηση της Ουγγαρίας να διατηρήσει τις ευρωπαϊκές δημοκρατικές αρχές. Ευρωπαϊκές πηγές ανέφεραν ότι ορισμένοι επίτροποι τάχθηκαν υπέρ της αναβολής εφαρμογής αυτής της διαδικασίας προς το παρόν.