Μέχρι στιγμής η κ. Τζάνετ Γέλεν, πρόεδρος της αμερικανικής ομοσπονδιακής τράπεζας (Fed), και οι συνάδελφοί της φαίνεται ότι δεν εκτίμησαν σωστά την ανατίμηση του δολαρίου μετά την αύξηση των επιτοκίων δανεισμού τον Δεκέμβριο για πρώτη φορά από το 2006.
Ορισμένοι αξιωματούχοι είχαν αφήσει να εννοηθεί ότι η ανατίμηση του δολαρίου θα είναι προσωρινή, ωστόσο η πραγματική συναλλαγματική ισοτιμία του αμερικανικού νομίσματος έχει αυξηθεί κατά περίπου 2% από τις 16 Δεκεμβρίου. Αν προστεθεί στην ανατίμηση κατά 11% που σημειώθηκε το 2015, η πρόσφατη ανατίμηση θα ενισχύσει ακόμη περισσότερο την επιβράδυνση της αμερικανικής οικονομίας και θα πιέσει προς τα κάτω τον πληθωρισμό, ο οποίος σύμφωνα με τη Fed είναι ήδη χαμηλότερα απ’ όσο θα έπρεπε να είναι. «Πρόκειται για σημαντική μεταβολή στο διάστημα ενός μηνός», λέει ο κ. Ρόμπερτ Μέλμαν, υψηλόβαθμος οικονομολόγος της JPMorgan στη Νέα Υόρκη, προσθέτοντας ότι γι’ αυτόν τον λόγο η τράπεζα άλλαξε την πρόβλεψή της για την επόμενη αύξηση των αμερικανικών επιτοκίων δανεισμού από τον Μάρτιο στον Ιούνιο. «Οι αθροιστικές επιπτώσεις του ισχυρότερου δολαρίου στην οικονομία και στον πληθωρισμό είναι σημαντικές».
Σχεδόν οι πάντες περιμένουν ότι η Fed θα διατηρήσει αμετάβλητα τα επιτόκια δανεισμού αύριο, οπότε και ολοκληρώνεται η πρώτη (διήμερη) συνεδρίασή τους από τον Δεκέμβριο. Παρ’ όλα αυτά οι επενδυτές θα εξετάσουν πολύ προσεκτικά την ανακοίνωση Τύπου που θα εκδώσει η Fed αύριο, αναζητώντας στοιχεία που θα δείχνουν πως οι κεντρικοί τραπεζίτες εγκαταλείπουν την αρχική τους πρόθεση για τέσσερις αυξήσεις των επιτοκίων δανεισμού στη διάρκεια του 2016. Η αναταραχή που εκδηλώνεται στις παγκόσμιες αγορές από την αρχή του έτους –η αξία του δολαρίου και των αμερικανικών κρατικών ομολόγων έχει αυξηθεί ενώ οι μετοχές και οι τιμές των εμπορευμάτων έχουν υποχωρήσει σημαντικά– έχει οδηγήσει τους επενδυτές να αναθεωρήσουν τις εκτιμήσεις τους για τη δράση της Fed. Πλέον προβλέπουν μόλις δύο αυξήσεις των επιτοκίων εντός του έτους, με τις πιθανότητες για αύξηση τον Μάρτιο να ανέρχονται σε μόλις 26%. Πριν από ένα μήνα οι πιθανότητες ήταν 42%, σύμφωνα με τα προθεσμιακά συμβόλαια για τα επιτόκια δανεισμού.
Την τελευταία φορά που η Fed είχε έρθει αντιμέτωπη με ανήσυχες αγορές και αβέβαιη προοπτική για την παγκόσμια οικονομία, τον περασμένο Σεπτέμβριο, είχε αναβάλει την αναμενόμενη αύξηση των επιτοκίων δανεισμού και είχε ανακοινώσει ότι «παρακολουθεί τις εξελίξεις στο εξωτερικό». Στη συνέχεια ηρέμησε η αγορά και η Fed αύξησε τα επιτόκια δανεισμού τον Δεκέμβριο, με τη Γέλεν να εκθειάζει την ισχύ της αμερικανικής οικονομίας στα σχόλιά της προς τον Τύπο μετά την ανακοίνωση της απόφασης. Οι οικονομολόγοι της Morgan Stanley περιμένουν ότι η Fed θα κλείσει και πάλι το μάτι στις αγορές με την ανακοίνωση Τύπου που θα εκδώσει αύριο, χωρίς ωστόσο να αποκλείσει το ενδεχόμενο νέας αύξησης των επιτοκίων δανεισμού τον Μάρτιο. Η κ. Γέλεν δεν θα παραχωρήσει συνέντευξη Τύπου αύριο, ενώ θα έχει την ευκαιρία να εξηγήσει πλήρως το σκεπτικό της Fed κατά την εμφάνισή της ενώπιον του Κογκρέσου στις 10 Φεβρουαρίου, οπότε και θα παρουσιάσει την εξαμηνιαία έκθεση της Fed για την οικονομία. Το αμερικανικό ΑΕΠ προβλέπεται να έχει αυξηθεί μόλις κατά 0,8% στη διάρκεια του τέταρτου τριμήνου του 2015, σύμφωνα με δημοσκόπηση του Bloomberg μεταξύ οικονομολόγων. Τα επίσημα στοιχεία θα ανακοινωθούν στις 29 Ιανουαρίου. Τον Νοέμβριο ο αντιπρόεδρος της Fed, Στάνλεϊ Φίσερ, είχε δηλώσει ότι σύμφωνα με τους υπολογισμούς της κεντρικής τράπεζας η άνοδος του δολαρίου κατά 10% μειώνει την ανάπτυξη της αμερικανικής οικονομίας κατά περισσότερο από 1,5% μέσα στην επόμενη τριετία, κυρίως εξαιτίας του περιορισμού των εξαγωγών. Η διακύμανση του δολαρίου αποτελεί το σημαντικότερο σημάδι για να εκτιμήσει κανείς τον ρυθμό με τον οποίο θα αυξήσει η Fed τα επιτόκια δανεισμού, λέει ο κ. Μάικλ Σαλμ, επικεφαλής σταθερού εισοδήματος στην Putnam Investments στη Βοστώνη.