Οδηγός επιβίωσης με βοηθούς… τα πουλιά

Τικερλί, τικερλί, τικερλί... μαζεύονται οι «καρδερίνες». Τσε τσε τσε... ακολουθεί ο συναγερμός της «καρακάξας» – μαζεύονται κι αυτές. Τικ τικ τικ... η σειρά των «κοκκινολαίμηδων» να αγκαλιαστούν. Τα παιδιά, κρατώντας κάρτες με τις φωνές των πουλιών, ψάχνουν το ταίρι τους. Οι ομάδες δεν αργούν να σχηματιστούν. Στο προαύλιο του Χατζηκυριάκειου Ιδρύματος, ο ενθουσιασμός κυριαρχεί. Οι φωνές ξεπερνούν τον ψηλό αυλόγυρο. Τα 14 κορίτσια που φιλοξενούνται στο ίδρυμα –αλλοδαπά τα περισσότερα– όλα μαθήτριες Δημοτικού, προέρχονται από οικογένειες, μονογονεϊκές κατά κανόνα, οι οποίες βρίσκονται σε πολύ δύσκολη οικονομική κατάσταση ή οι συνθήκες στο σπίτι τους είναι ακατάλληλες. Οι μητέρες τους μπορεί να εργάζονται ως εσωτερικές, προσέχοντας ηλικιωμένους για παράδειγμα, οπότε βλέπουν τα παιδιά τους μόνο τα Σαββατοκύριακα ή στα ρεπό. Οταν όμως αρχίσει το παιχνίδι, τα προβλήματα –όσο σοβαρά κι αν είναι αυτά– μένουν πίσω. Τα παιδιά κρέμονται τώρα από τα χείλη της Αθηνάς Αντύπα, συνεργάτιδας της Ελληνικής Ορνιθολογικής Εταιρείας και υπεύθυνης Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης στο Πάρκο «Αντώνης Τρίτσης», η οποία βρίσκεται στον χώρο για την υλοποίηση του προγράμματος «Οι Φτερωτοί Κάτοικοι της Πόλης».

Σε τι ακριβώς συνίσταται το πρόγραμμα; «Πρόκειται για μια πρωτοβουλία η οποία απευθύνεται σε 12 φορείς που ασχολούνται με παιδιά από κοινωνικά ευπαθείς ομάδες. Ξεκίνησε πέρυσι ενώ πραγματοποιείται Δεκέμβρη και Γενάρη. Το περσινό πρόγραμμα είχε σχέση με τη μετανάστευση των πουλιών. Το φετινό αφορά τη συμβίωση στην πόλη με ορισμένα είδη άγριας ζωής, μεταξύ των οποίων και πουλιά, τις δυσκολίες επιβίωσης που αντιμετωπίζουν. Προκειμένου δε να επιτευχθούν οι στόχοι της εκπαιδευτικής δραστηριότητας, γίνεται συνδυασμός παιδαγωγικών εργαλείων και μεθόδων. Ετσι, χρησιμοποιούμε αισθητικοκινητικά παιχνίδια για την ενεργοποίηση της ομάδας, οπτικό υλικό για την επίτευξη των γνωστικών στόχων αλλά και παραδοσιακά παιχνίδια και αυτοσχεδιασμό για τη βιωματική τους εμπέδωση», θα πει η κ. Αντύπα.

Η παρουσίαση αρχίζει με τις ομάδες των «πουλιών» να κάθονται πλέον στα χρωματιστά πανιά που αντιστοιχούν στην ομάδα τους. «Μαζί με ποιους μένετε;», ρωτά η υπεύθυνη. «Με τις δασκάλες μας, τις κυρίες που μας προσέχουν...», απαντούν τα μικρά και προσθέτουν: «Με τον σκύλο, την Κανέλλα, και το γιο της, Ρούντολφ, τις γάτες, μία χελώνα, τις δεκαοχτούρες, τους γλάρους, τα σκουλήκια...», ανοίγει σιγά σιγά ο κόσμος των συγκατοίκων τους στην πόλη. Ακολουθεί η προσπάθεια ταυτοποίησης των πουλιών που τους μοιράζει σε φωτογραφίες η Αθηνά με τα αντίστοιχα στο μικρό βιβλίο-οδηγό που βρίσκεται μπροστά τους. Παίζοντας «χαλασμένο τηλέφωνο», οι μαθήτριες θα απομνημονεύσουν όσο το δυνατόν καλύτερα τα παράξενα ονόματα των πουλιών. Στη συνέχεια, το παιχνίδι με το «μαντίλι», το οποίο παίζει τον ρόλο του «σπόρου», που διεκδικούν τα παιδιά. Οποιος υπερισχύσει θα φέρει στην ομάδα του τροφή. «Η ανεύρεση τροφής είναι η μία από τις πραγματικές δυσκολίες των πουλιών στην πόλη, κάτι που το μαθαίνουν τα παιδιά μέσα από ένα παιχνίδι», αρχίζει να λέει η κ. Αντύπα, συνεχίζοντας: «Η άλλη δυσκολία; Το φώλιασμα. Και για να την αντιληφθούν καλύτερα, ακολουθεί ένα παιχνίδι αντίστοιχο με τις “μουσικές καρέκλες”, με τις θέσεις να περιορίζονται, τα παιδιά να σφιχταγκαλιάζονται και κάποια από  αυτά  να χρειάζεται να μείνουν εκτός φωλιάς».

Ταύτιση

Ταυτίζονται πιο εύκολα τα συγκεκριμένα παιδιά, τα οποία κουβαλούν αντίστοιχα βιώματα σε ό,τι αφορά τη δυσκολία ανεύρεσης στέγης και τροφής; «Ασφαλώς!», απαντά χωρίς δεύτερη σκέψη η υπεύθυνη. «Καθόλου τυχαίο, άλλωστε, όταν στο τέλος, που παρουσιάζουν το δικό τους δρώμενο φορώντας μάσκες που κατασκεύασαν, το εμπλουτίζουν με ρεαλιστικές, δικές τους δυσκολίες, ενταγμένες κατά κανόνα στο μοτίβο της οικογένειας. Τα “πουλιά” πεινούν στη φωλιά τους και περιμένουν τη “μάνα” να τους φέρει σπόρους, ένα άλλο πουλάκι έχει τραυματισμένο φτερό και είναι ανήμπορο να ακολουθήσει στη μετανάστευση τα υπόλοιπα... Ολα αντανακλούν τη ζωή των παιδιών, τη δική τους διαδρομή».

«Επαφή με τη φύση, επαφή με τη χαρά»

Η Ελληνική Ορνιθολογική Εταιρεία, όντας ΜΚΟ, αναζητεί διαρκώς τρόπους να προσφέρει στην κοινωνία, αναπτύσσοντας δράσεις όπως το εκπαιδευτικό πρόγραμμα «Οι Φτερωτοί Κάτοικοι της Πόλης» για παιδιά που ανήκουν σε ευπαθείς ομάδες. Σύμφωνα με την κ. Αθηνά Αντύπα, υπεύθυνη Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης στο Πάρκο «Αντώνης Τρίτσης», «η περιβαλλοντική εκπαίδευση είναι πιθανό να απουσιάζει από την εκπαίδευση αυτών των ομάδων παιδιών. Για τον λόγο αυτό, τους προσφέρουμε ερεθίσματα, έτσι ώστε να αρχίσουν να βλέπουν διαφορετικά τα πράγματα γύρω τους».

Μήπως είναι... «είδος πολυτελείας» για τα παιδιά αυτά η περιβαλλοντική εκπαίδευση, όταν στην πραγματικότητα μπορεί να στερούνται ακόμη και τα βασικά; «Κάθε άλλο. Εκτός του γεγονότος ότι πλέον οι δυσκολίες στην κοινωνία έχουν μειώσει την ευαισθητοποίηση του κόσμου απέναντι στο περιβάλλον, για μας είναι ακόμη μεγαλύτερη ανάγκη τώρα να δώσουμε στα παιδιά μια διάσταση ομορφιάς σε έναν κόσμο μίζερο. Η επαφή με τη φύση είναι η επαφή με τη χαρά. Ακόμη και σε ένα πάρκο να πας ή έστω μένοντας στην αυλή σου, αρκεί να κοιτάξεις ψηλά κι όταν δεις πουλιά, θα νιώσεις αλλιώς. Αλλωστε, όταν αρχίσεις να παρατηρείς τα πουλιά, σίγουρα θα κοιτάζεις πιο συχνά τον ουρανό».

Leave a Reply