ΑΠΟΣΤΟΛΗ - ΕΙΔΟΜΕΝΗ. Σε μια μετακινούμενη ανθρώπινη «βόμβα» που απειλεί την κοινωνική συνοχή και τη σταθερότητά τους εξελίσσονται για τις χώρες του «βαλκανικού διαδρόμου» οι ολοένα διογκούμενες προσφυγικές ροές των δυστυχούντων. Το ορατό ενδεχόμενο να εγκλωβιστούν στα εδάφη τους δεκάδες ή και εκατοντάδες χιλιάδες Σύροι, Ιρακινοί, Αφγανοί και Ιρανοί και να αναγκαστούν σε μακρόχρονη παραμονή σήμανε συναγερμό στις κυβερνήσεις όμορων κρατών, ενώ εκτιμάται ότι είναι θέμα χρόνου να εκδηλωθούν αντιδράσεις στις κοινωνίες.

Επί του παρόντος, η κατάσταση εμφανίζεται ελεγχόμενη, μολονότι τα καραβάνια των προσφύγων καταφθάνουν με συνεχή, αυξανόμενη συχνότητα.

Η κοινή γνώμη στις χώρες «τράνζιτ» των ροών, όπως η ΠΓΔΜ, η Σερβία (κυρίως αυτή), η Ουγγαρία, τις οποίες διασχίζουν, δείχνει μέχρι στιγμής ανοχή και ανθρώπινη συμπάθεια στα προσφυγικά κύματα. Η ευαισθησία για τους κατατρεγμένους καταγράφεται υψηλή, δεδομένου ότι οι μνήμες από τους διωγμούς και τον ξεριζωμό αμάχων στον γιουγκοσλαβικό εμφύλιο παραμένουν νωπές, ενώ και η Ουγγαρία βρέθηκε στη δίνη προσφυγικού «κατακλυσμού» το 1989, όταν λίγο πριν από την πτώση του Τείχους του Βερολίνου δεκάδες χιλιάδες Ανατολικογερμανοί εισέβαλαν αιφνιδιαστικά στο έδαφός της εγκαταλείποντας τη χώρα τους.

Τώρα, όμως, τα πράγματα είναι διαφορετικά. Οι πρόσφυγες δεν είναι ούτε ομοεθνείς τους, ούτε ομόθρησκοι, ούτε μοιράζονται τις ίδιες αγωνίες με τους ντόπιους. Μεταφέρουν δικές τους νοοτροπίες και συνήθειες, κουβαλούν έναν εντελώς διαφορετικό, σε όλα τα επίπεδα, πολιτισμό και δύσκολα θα γίνουν αποδεκτοί σε βάθος χρόνου από κοινωνίες που βιώνουν συνθήκες φτώχειας, ανέχειας, έχουν τα δικά τους βάσανα και ζουν πια και με τον φόβο εξάπλωσης του ισλαμικού εξτρεμισμού.

Μα, θα πει κανείς, ελάχιστοι είναι εκείνοι που έκαναν ένα τόσο μακρύ, δύσκολο, ταξίδι παίζοντας κορώνα-γράμματα τη ζωή τους για να εγκατασταθούν στα Σκόπια, στη Σερβία, στη Βοσνία ή και στη Βουλγαρία, προορισμός τους είναι η κεντρική και βόρεια Ευρώπη.

Ετσι είναι, υπό την προϋπόθεση ότι θα μπορέσουν να φτάσουν στις χώρες που επιθυμούν και ότι εκεί τους θέλουν. Περνώντας εύκολα τα σύνορα από την Τουρκία στην Ελλάδα, συνεχίζουν στην ΠΓΔΜ, όπως και στη Σερβία, περνώντας κατόπιν με δυσκολία και καταβάλλοντας υπέρογκα ποσά σε κυκλώματα διακινητών στην Ουγγαρία, απ’ όπου οι τυχεροί, ανεξέλεγκτα πλέον λόγω Σένγκεν, μπορούν να συνεχίσουν...

Καθώς όμως οι ροές τείνουν να μετατραπούν σε ανθρώπινο τσουνάμι, οι Ευρωπαίοι ενδιαφερόμενοι, ανήσυχοι για την έκταση του φαινομένου και ελλείψει κεντρικού σχεδιασμού για διασπορά και περίθαλψη εκατοντάδων χιλιάδων –ίσως εκατομμυρίων αύριo– ψυχών, στην αυλή τους, επιχειρούν ανάσχεσή τους στην Ουγγαρία, χώρα στην οποία «εκβάλλει» ο «βαλκανικός διάδρομος».

Τι θα γίνουν όμως όλοι αυτοί που δεν θα μπορέσουν να περάσουν στη Δύση ή θα αναγκαστούν να παραμείνουν περιμένοντας μια δεύτερη ευκαιρία που μπορεί να μην τους δοθεί ποτέ;

Φρούριο

Η ουγγρική κυβέρνηση έχει μετατρέψει σε φρούριο τη μεθόριο με τη Σερβία, αναπτύσσοντας χιλιάδες αστυνομικούς, τους οποίους συνδράμουν γερμανικές και αυστριακές περίπολοι, ενώ ολοκληρώνει σύντομα την ανέγερση ενός σιδερένιου φράκτη μήκους 180 χιλιομέτρων και ύψους τεσσάρων μέτρων.

Η προοπτική να κλείσει οριστικά η βαλβίδα εκτόνωσης των προσφυγικών κυμάτων μέσω της Ουγγαρίας προκαλεί πανικό στους Σέρβους, που ίσως χρειαστεί να περιθάλψουν μέγα πλήθος πεινασμένων και ταλαιπωρημένων ανθρώπων, σε συνθήκες δύσκολες ενόψει, μάλιστα, και του χειμώνα που στον βορρά ενσκήπτει βαρύς.

Ηδη χιλιάδες εξ αυτών έχουν κατακλύσει τα πάρκα και τις πλατείες του Βελιγραδίου, της Σουμπότιτσα και της Κάνιζα στη Βοϊβοντίνα, καθώς ο κλοιός βορειότερα στα σύνορα σφίγγει και αδυνατούν να φύγουν, ενώ από τον νότο καταφθάνουν κατά χιλιάδες και άλλοι. Η κυβέρνηση καταβάλλει προσπάθειες να βοηθήσει με τρόφιμα, ρουχισμό, φάρμακα και σκηνές όσους εγκαθίστανται προσωρινά, όμως δεν είναι καθόλου βέβαιο ότι θα μπορέσει να ανταποκριθεί σε περίπτωση που η χώρα μετατραπεί σε απέραντο καταυλισμό απελπισμένων ανθρώπων που θα αισθάνονται ότι βρίσκονται εκεί «ελεύθεροι-φυλακισμένοι», δίχως καμία προοπτική.

Ισως το σημαντικότερο και πλέον «επικίνδυνο»: πώς θα αντιδράσει η κοινωνία, με τα δικά της προβλήματα, στην ιδέα μια τέτοιας συμβίωσης που δεν θα έχει ημερομηνία λήξης;

Κατάσταση έκτακτης ανάγκης στα Σκόπια

Οι φωνές για ανέγερση σιδερένιου φράχτη στα σύνορα της Σερβίας με τη FYROM ακούγονται ήδη και προσώρας απορρίπτονται από την κυβέρνηση του Βελιγραδίου, ενώ ο πρόεδρος της επιτροπής ελέγχου υπηρεσιών ασφαλείας της σερβικής Βουλής, Μόμιρ Στογιάνοβιτς, δήλωσε ότι η Ε.Ε., έχοντας αντιληφθεί ότι δεν μπορεί να λύσει το πρόβλημα της μετανάστευσης στην επικράτειά της, εξετάζει το ενδεχόμενο χρηματοδότησης ανέγερσης τεράστιου κέντρου υποδοχής στη νότια Σερβία, που θα μπορούσε να δεχθεί έως και 400.000 (!) ανθρώπους, προκαλώντας εντονότατες αντιδράσεις.

Στα Σκόπια, η κυβέρνηση κήρυξε τη χώρα σε κατάσταση έκτακτης ανάγκης αναπτύσσοντας στρατό στα σύνορα με την Ελλάδα, αδυνατώντας να ελέγξει την ανθρώπινη πλημμυρίδα που κατακλύζει καθημερινά τη Γευγελή. Η προοπτική «διάνοιξης» παράπλευρου δρόμου προς την Ευρώπη μέσω Βοσνίας- Ερζεγοβίνης προκαλεί έντονη ανησυχία στις αρχές του Σεράγεβο αλλά και τις αντιτρομοκρατικές υπηρεσίες στη Δύση.

Εκφράζουν φόβους ότι εξτρεμιστές από εμπόλεμες περιοχές της Μ. Ανατολής υπό τον μανδύα των προσφύγων θα φτάσουν εύκολα και θα εγκατασταθούν σε μια χώρα με τους περισσότερους από κάθε άλλη ευρωπαϊκή χώρα τζιχαντιστές να μάχονται σε Ιράκ και Συρία.