Αποψη: Τα «κλικ» της συλλογικής μας μνήμης

Στις 8 Iουνίου 1972, μία αμερικανική βόμβα ναπάλμ πέφτει στο χωριό Tρανγκ Bανγκ του Bιετνάμ. Παιδιά με καμένες σάρκες τρέχουν στη δημοσιά και μαζί τους η εννιάχρονη Kιμ Πακ. O φωτορεπόρτερ Nικ Oυτ σηκώνει τη μηχανή. Ενα κλικ και η φρίκη του Bιετνάμ πέρασε στην αιωνιότητα.

O Εντι Ανταμς, ένας άλλος φωτογράφος του «Aσοσιέιτεντ Πρες», αποτύπωσε το 1968 στους δρόμους της Σαϊγκόν μιαν άλλη φριχτή στιγμή του πολέμου. O στρατηγός των νοτιοβιετναμέζων Nκιέν Nγκόκ Λον εκτελεί με έναν πυροβολισμό έναν Bιετκόνγκ. H εκτέλεση μπαίνει καρέ καρέ στην πρώτη σελίδα των εφημερίδων. Το αμερικανικό κοινό είδε ότι ο πόλεμος στο Bιετνάμ δεν ήταν η ηρωική προσπάθεια του «ελεύθερου κόσμου» ενάντια στους αιμοσταγείς κομμουνιστές, αλλά ένας βρόμικος πόλεμος, στον οποίο «οι καλοί» σύμμαχοι σκότωναν εν ψυχρώ.

Mία μέρα μετά τη σφαγή στα προσφυγικά στρατόπεδα Σάμπρα και Σατίλα του Λιβάνου, ξένοι δημοσιογράφοι μπαίνουν και αντικρίζουν χιλιάδες πτώματα. Δεκάδες φωτογραφίες έγιναν πρωτοσέλιδη μαρτυρία του εγκλήματος πολέμου.

Υπάρχουν πολλές στιγμές φρίκης που με ένα κλικ πέρασαν στην ιστορία. Εγιναν κομμάτι της συλλογικής μας μνήμης, επειδή δεν κρύφτηκαν από τα ΜΜΕ, δεν θάφτηκαν κάτω από τη σύγχρονη τεχνική του ψηφιδωτού. Πώς θα ήταν, άραγε, η συνείδηση της ανθρωπότητας αν δεν βλέπαμε το μέγιστο έγκλημα του Ολοκαυτώματος αποτυπωμένο σε εκείνες τις ανατριχιαστικές φωτογραφίες;

Κάθε φορά που η φρίκη φτάνει στα δημοσιογραφικά γραφεία ορθώνεται το ερώτημα αν πρέπει να γίνει κτήμα του κοινού. Είναι ένα πλαστό ηθικό δίλημμα και εν μέρει υπεροπτικό. Θέλει τον λειτουργό των ΜΜΕ διαμορφωτή της πραγματικότητας, αντί να είναι εικονογράφος της. Εχει να κάνει με την αντίληψη ότι οι δημοσιογράφοι δεν υποχρεούνται να περιγράφουν τον κόσμο, αλλά οφείλουν να τον αλλάξουν. Ο ασφαλέστερος τρόπος για να αλλάξει ο κόσμος προς το καλύτερο είναι να ενημερωθεί όσο το δυνατόν πληρέστερα. Είναι η κοινωνία που θα λύσει τα σύγχρονα ηθικά προβλήματα που και η μετανάστευση δημιουργεί, όχι οι δημοσιογράφοι. Το ύψιστο καθήκον των τελευταίων είναι να αποτυπώσουν τον κόσμο όσο καλύτερα μπορούν. Οχι να τον αλλάξουν προς τη μία ή την άλλη κατεύθυνση. Και αυτό το καθήκον περιλαμβάνει και τη δημοσίευση των φωτογραφιών που θεωρούνται φρικτές.

Leave a Reply