Özellikle okul sayılarının ve okullar arasındaki rekabetin artmasıyla birlikte, zeka testleri ve pek çok psikolojik test öğrenci alımlarında fark yaratır hale geliyor. Zekanın yanı sıra, öğrencilerin kişilik ve çalışma başarılarının da önemli etkenler olduğunu ifade eden, anne babaların bu konuda yanılgıya düşmemelerini öneren Değişim Psikoloji ve Terapi Merkezi'nden Psikolog Ayşe Yanık Knudsen, konuyla ilgili görüşlerini paylaşıyor.

Zeka testleri hayat boyu başarı anlamına gelmiyor

Zihnin öğrenme, öğrenilenden yararlanabilme, yeni durumlara uyabilme ve yeni çözüm yolları bulabilme yetisi olarak bilinen zeka; zihnin birçok yeteneğinin uyumlu çalışması olarak dikkat çekiyor. Bir çocuğun zeka testinden iyi bir puan almasının, hayat boyu başarılı olacağı anlamına gelmediğini belirten Psikolog Ayşe Yanık Knudsen, konuyla ilgili görüşlerini şu sözlerle ifade ediyor: "Zekanın tek başına başarı sağlayacağını düşünmek oldukça yanlıştır. Çocukların başarısında temel kriter çalışmaktır. Burada sahip olunan yetenek ise, başarıyı taçlandıracaktır. Zeka testleri gerek duyulmadığı takdirde kullanılmamalıdır. Çocuklar doğdukları andan itibaren, gelişim süreçlerinde yüksek ya da düşük seviyede zeka belirtileri gösterebilir. Gözle görülebilen ve şüphe yaratan bu durumlar, elbette testlerle ortaya çıkarılabilir. Düşük zeka çok değiştirilemez iken, üstün zeka için farklı değerlendirmeler yapılabilir. Üstün zeka, her konuda çok başarılı olma ve her şeyin üstesinden gelme becerisi olarak algılanmamalıdır. Buradaki temel kriter, çocuğun sahip olduğu üstün yetenekleri ortaya çıkarmak ve zayıf olduğu alanları da tespit etmek olmalıdır."

Wechsler zeka testi güvenilir bir yöntem

Günümüzde okul çağı olan 6-16 yaş grubunu değerlendirmede en sık kullanılan Wechsler zeka testi, klinik bulgular verdiği için ayrıcalıklı bir ölçüm olarak kabul ediliyor. Bu test zekaya sadece elde edilecek bir skor olarak bakmıyor. Çünkü test, bilgilendirmenin işleyişiyle ilgili süreçler arasındaki etkinin farklılıklarını da inceliyor.

Ticari amaçla çok sık kullanılmaya başlanan bu testin, çoğu kez gereksiz ve yaş sınırları dikkate alınmaksızın uygulandığını belirten Psikolog Ayşe Yanık Knudsen, konuyla ilgili görüşlerini aktarmaya devam ediyor: "Wechsler zeka testi; doğru şekilde, gerektiği zaman ve tecrübeli uzmanlarca değerlendirildiğinde bizlere rehber olmaktadır. Ancak bu test, bir çocuğu değerlendirmede tek başına yeterli bir rota çizemez. Aileler çocuklarının yeteneklerini öğrenmek için, sadece bir teste bakarak değerlendirme yapmamalıdır. Genel olarak elde edilen skorlar, çocukların eğitim hayatına başlarken sınıflandırılmalarına sebep olmakta ve bu onların tüm hayatları boyunca taşıyacakları bir etiket olabilmektedir. Oysaki hayatta başarı için, üstün yeteneklere sahip olmak temel koşul değildir. Her çocuğun mutlaka sahip olduğu yetenek ya da yetenekler mevcuttur. Diğer taraftan, iyi yönetilemeyen üstün zeka tahmin edilenin aksine pozitif değil, negatif sonuçları da beraberinde getirebilir."