"Een vroege differentiatie van studierichtingen, waardoor leerlingen met gelijkaardige cognitieve vaardigheden samenzitten, heeft een positief effect op de leerprestaties", stelt professor Experimentele Psychologie Wouter Duyck (UGent) na een literatuurstudie in opdracht van denktank Itinera.

De studie gaat in tegen de geplande onderwijshervorming van Vlaams minister Pascal Smet (sp.a), die voorstelt om studierichtingen later te onderscheiden. "Het onderwijsdebat in Vlaanderen wordt historisch gedomineerd door sociologische argumenten, er moet een mentaliteitswijziging komen om het klassieke watervalsysteem tegen te gaan. Het effect van uitstel op die argumenten is vrij zwak", aldus Duyck.

Studieoriëntering
Hij vindt dat er in de discussie meer aandacht moet zijn voor het cognitieve aspect. In de literatuurstudie werd vastgesteld dat de gebrekkige studieoriëntering niet toegeschreven wordt aan de vroege differentiatie van studierichtingen. Itinera pleit in dat verband voor een betere en professionelere individuele oriëntering op basis van een inschatting van cognitieve vaardigheden "die niet besmet zijn door sociale discriminatie".

Onrecht
Ten tweede werd ook vastgesteld dat een vroege differentiatie van studierichtingen een positief effect heeft op de leerprestaties. "Leerlingen vroeg groeperen op basis van cognitieve capaciteiten, leidt tot betere leerprestaties en hogere scores op taal- en wiskundetests. Door uitstel doe je een meerderheid van leerlingen onrecht aan."

Aanbevelingen
Itinera doet drie aanbevelingen, met als eerste een vroege differentiatie tussen leerlingen en studierichting. Verder moet sterker ingezet worden op een mentaliteitswijzingen bij ouders en leerkrachten én moeten TSO en BSO-richtingen opgewaardeerd worden. Tot slot moet er zo vroeg mogelijk ingezet worden op taalonderwijs.

(Bewerkt door: Lynn Formesyn)