Αν ορισμένοι αναζητούν μία χώρα στην οποία το ρευστό να κυκλοφορεί αφειδώς ανεξαρτήτως παγκόσμιας οικονομικής κρίσης, τότε δεν χρειάζεται να ταξιδέψουν πολύ μακριά. Αρκεί να μετακινηθούν μέχρι την Ελβετία. Οσο πλούσια και τεχνολογικά προηγμένη κι αν είναι η χώρα και η κοινωνία, όταν το θέμα έρχεται στο χρήμα, οι Ελβετοί προτιμούν τους παλιούς τρόπους συναλλαγών. Είναι χαρακτηριστικό το παράδειγμα του πολυτελούς καταστήματος ανδρικών ρούχων του Ρέτο Ρόφλερ στη Ζυρίχη. Η πελατεία του θα πρέπει να χρησιμοποιήσει είτε ρευστό είτε να εμβάσει την πληρωμή μέσω τραπέζης. Ενα κοστούμι ανέρχεται σε σχεδόν 5.500 ευρώ (6.000 ελβετικά φράγκα). «Eχω επιλέξει τη συγκεκριμένη μέθοδο πολύ συνειδητά», υπογραμμίζει ο κ. Ρόφλερ. «Πρόσφατα επισκέφθηκε το κατάστημα ένας Αμερικανός διευθύνων σύμβουλος, ο οποίος ήθελε μία τσάντα και του είπα πως δεν δέχομαι κάρτες. Επειτα από είκοσι λεπτά μού έφερε χρήματα».
Κυκλοφορία
Σε όρους δολαρίου η Ελβετία έχει την κατά κεφαλήν υψηλότερη αξία σε κυκλοφορούντα χαρτονομίσματα και νομίσματα, σύμφωνα με την Τράπεζα Διεθνών Διακανονισμών. Το 2014 στην Ελβετία κυκλοφόρησε ρευστό σχεδόν πενταπλάσιο από το αντίστοιχο στον Καναδά και διπλάσιο από εκείνο της Ευρωζώνης. Ταυτόχρονα, το ποσοστό στη χρήση πιστωτικών καρτών είναι ένα από τα χαμηλότερα στη δυτική Ευρώπη. Συγκεκριμένα, αντιστοιχεί στο ένα τρίτο του ποσοστού της Σουηδίας και σε λιγότερο του μισού της Βρετανίας. Ωστόσο, η κατάσταση αυτή φαίνεται πως θα αλλάξει. Η κυβέρνηση επιδιώκει να μεταβάλει σταδιακά αυτή τη νοοτροπία με την προώθηση νομοσχεδίου για το «ξέπλυμα» χρήματος.
Πρόκειται για αναθεωρημένο νομοσχέδιο, το οποίο απαιτεί να ζητούν οι λιανέμποροι το «πόθεν έσχες» των αγοραστών σε κάθε συναλλαγή άνω των 100.000 φράγκων, καθώς και να πιστοποιούν την ταυτότητά τους. Στόχος της κυβέρνησης είναι να εναρμονιστεί η Ελβετία με τις διεθνείς προδιαγραφές, ώστε να μη βρεθεί εκ νέου στη μαύρη λίστα. Στο πρόσφατο παρελθόν ήταν οι κολοσσοί του χρηματοπιστωτικού κλάδου της Ελβετίας (UBS, Credit Suisse κ.ά.) oι οποίοι κατέβαλαν υψηλότατα πρόστιμα, επειδή προσέφεραν ασυλία σε πάμπλουτους Αμερικανούς φοροφυγάδες. Πρώην υψηλόβαθμο στέλεχος της Τραπέζης της Αγγλίας διατυπώνει ειρωνικό σχόλιο αναφορικά με το όριο των συναλλαγών. «Μάλλον πρόκειται για αστείο», επισημαίνει ο Τσαρλς Γκούντχαρτ, μιλώντας για τις 100.000 φράγκα. «Εάν το ελαττώσουν σε 10.000 φράγκα, τότε θα αρχίσω να σκέπτομαι πως μάλλον μιλούν σοβαρά». Είχε, μάλιστα, χαρακτηρίσει «αναίσχυντη» την κεντρική τράπεζα της Ελβετίας επειδή εξέδωσε χαρτονόμισμα των 1.000 φράγκων φέτος. «Με τέτοια χαρτονομίσματα, η ζωή των απατεώνων γίνεται ευκολότερη», προσέθεσε ο κ.Γκούντχαρτ.
Σε ορισμένες περιπτώσεις, σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες οι διατάξεις για τις πληρωμές σε ρευστό είναι ακόμη αυστηρότερες. Στην Ελλάδα δεν επιτρέπονται οι πληρωμές σε ρευστό για ποσόν 1.500 ευρώ και άνω, ενώ στην Ιταλία θα τεθεί όριο 3.000 ευρώ, αρχής γενομένης από 1ης Ιανουαρίου 2016. Στην Αυστρία, οι πωλητές κοσμημάτων και άλλων πολυτελών ειδών πρέπει να πληρούν συγκεκριμένες προδιαγραφές κατά τις συναλλαγές σε ρευστό. Κατά τον ποινικολόγο Νίκο Πάσσα στο Βορειοανατολικό Πανεπιστήμιο της Βοστώνης, «το όριο στις συναλλαγές σε ρευστό πρέπει να είναι πολύ χαμηλότερο. Μπορείς να κάνεις μεγάλη ζημιά με πολύ λιγότερα χρήματα, ιδίως όταν πρόκειται για χρηματοδότηση της τρομοκρατίας». Επισήμως, τώρα, η κυβέρνηση της Ελβετίας εκτιμά πως είναι πιθανό να υπάρχει εύλογη αιτία για πληρωμές σε ρευστό κάτω των 100.000 ελβετικών φράγκων, χωρίς απαραιτήτως να συνδέονται αυτές με «ξέπλυμα» χρήματος. Πάντως, η στενή σχέση των Ελβετών με το «ζεστό χρήμα» προέρχεται από την εδραιωμένη εμπιστοσύνη που έχουν στο νόμισμά τους, εκτιμούν πολιτικοί επιστήμονες.