Burak Kılanç
Her insan, hayat deneyimleri sayesinde ister istemez birer "amatör psikolog"dur. Psikoloji bu nedenle gençlerin ilgisini çeken bir alandır. Mezun olduktan sonra bir işverene bağlı olmadan doğrudan kişisel olarak icra edilebilecek bir meslek kazandırması nedeniyle psikoloji bölümleri son yıllarda üniversite adaylarının gözdesi haline gelmiştir. Bu popülarite pek çok vakıf üniversitesinin de dikkatini çekmiş durumda. Örneğin İstanbul'da psikoloji okumak isteyenler için sadece 129 devlet kontenjanı varken, vakıf üniversitelerinin sunmuş olduğu kontenjan 2326.
VAKIFLAR AÇIK ARA ÖNDE
2013 ÖSYS'de psikoloji tercihi yapan adayların 13'ü devlet, 44'ü vakıf ve 5'si de Kıbrıs üniversitesi olmak üzere 62 farklı üniversite içinden tercih yaptılar. Bu üniversitelerdeki toplam 4.975 kontenjanın % 69'u vakıf üniversitelerinde bulunuyor. Temmuz ayının son haftasında açıklanan ilk yerleştirmelerde psikoloji kontenjanlarının tamamına yakını doldu. Ancak yerleşenlerden 355'i daha sonra kesin kayıt yaptırmadı. Ek yerleştirme döneminde iki üniversitenin psikoloji programları ilk kez öğrenci aldı. Dokuz Eylül'de 36, İstanbul Gelişim'de de 60 yeni kontenjan yükseköğretim sistemimize eklendi. Psikoloji Bölümlerinin coğrafi dağılımına göre Türkiye'de 12 farklı şehirde psikoloji eğitimi almak mümkün. Psikolojide ikinci öğretim sadece Ankara'da Yıldırım Beyazıt Üniversitesi'nde (57 kontenjan) bulunuyor.
ÜCRET 14-36 BİN LİRA
Vakıf Üniversitelerindeki yıllık eğitim ücretleri çok geniş bir aralıkta değişiyor. Listenin başında yıllık 36.500 TL ile Koç Üniversitesi yer alırken İzmir, Fatih Sultan Mehmet ve Hasan Kalyoncu üniversitelerinde yıllık ücret 15 bin TL'nin altında. Yüksek ücretlerine rağmen 2013 ÖSYS'de neredeyse tüm ücretli psikoloji kontenjanlarının doldu. Psikoloji bölümlerinin taban puanları dikkate alındığında devlet üniversitelerinde Boğaziçi, ODTÜ ve Hacettepe'nin başarılı öğrenciler arasında en çok itibar gören üniversiteler olduğu anlaşılıyor. Haftaya Türk Dili ve Edebiyatı bölümlerinin tomografisini çekeceğiz...
KIZLAR AĞIRLIKTA
ÖSYM'nin web sitesinde yayınlanan istatistiklere göre (2012-2013 öğretim yılı) psikoloji bölümlerinde 12.037 öğrenci okuyor. Öğrenciler arasında kızlar açık ara önde (%81) . Mezuniyet aşamasında kızların ağırlığı daha da artıyor (%85). Psikoloji alanında Türkiye'de yaklaşık 2500 lisansüstü öğrenci bulunurken bunların yılda yaklaşık 300'ü mezun oluyor. Kızların oranı lisans oranlarıyla paralel.
Psikoloji bölümlerinin akademik kadrosunda 85 profesör, 48 doçent ve 165 yardımcı doçent görev yapıyor. Araştırma görevlilerinin sayısı ise 125. Cinsiyet dağılımına bakıldığında akademik seviye arttıkça dağılımın erkekler lehine arttığını görüyoruz. Erkek öğretim üyesi oranı yardımcı doçentlerde % 25, doçentlerde %35, profesörlerde ise %45.
HEPİMİZ PSİKOLOĞUZ
Boğaziçi Üniversitesi Psikoloji Bölümü Başkan Yardımcısı Doç. Dr. Adil Sarıbay, psikoloi bölümüyle ilgili sorularımızı yanıtladı:
- Son yıllarda üniversite adayları arasında psikolojinin en gözde bölümler arasına girmesini nasıl yorumlarsınız?
Giderek hızlanan bir yaşam ve kalabalıklaşan ve kaynakları tükenen bir dünyanın insanlara getirdiği kişisel yükle (kaygı, depresyon gibi...) beraber psikoloğa danışmak giderek daha çok ihtiyaç duyulan ve toplumda kabul gören bir durum haline geldi. Daha genel olarak psikoloji bilimi, insanın olduğu her ortamda verecek önemli bir mesajı olan ve hepimizin hayat deneyimimiz sayesinde ister istemez birer "amatör psikolog" olmamız sebebiyle çoğu öğrenciye çok ilginç gelen bir bilim dalı. Aynı zamanda psikoloji bölümlerinin mezuniyet sonrası çok farklı iş alanlarında ilerlemeye olanak sağlayan temel eğitim vermesi cazip geliyor.
- Psikoloji kontenjanlarının büyük çoğunluğunun vakıf üniversitelerinde olmasını değerlendirir misiniz?
Eğitim kalitesini yüksek tutmaya çalışan üniversitelerde kontenjan artırımı ancak öğretim üyesi sayısı ve diğer kaynaklardaki artışa paralel olarak istenen bir şey. Devlet üniversiteleri, hem kontenjanı hem de diğer kaynakları devlet tarafından belirlendiğinden arz yaratmakta esnek değil. Vakıf üniversiteleri psikolojiye yoğun talebin farkına varıp arz sunuyor.
- Mezuniyet sonrası hemen muayenehane açmak mümkün mü?
Özellikle terapi gibi hassas bir görevi hakkıyla yerine getirebilmek sadece lisans eğitimiyle mümkün değil. Bunun için mutlaka klinik psikoloji alanında yüksek lisans eğitimi almak gerekir. Ne yazık ki danışmanlık ve terapiye olan talebin bazı kişi ve kurumlar tarafından kötüye kullanıldığını sık sık görüyoruz.
- Kimler bu bölümü seçmeli?
Psikoloji bir ucu biyolojiye diğer ucu kültüre uzanan çok geniş bir bilimdalı ve uygulama alanı olduğu için belirli karakter özelliklerini gerektirdiğini iddia etmek aslında pek uygun değil. Daha genel olarak insan gibi karmaşık bir varlığı odak noktasına aldığı için, belirsizliğe tahammülü düşük olan öğrencilere çok uygun bir dal olmadığını söyleyebiliriz.