Gisterenavond werd de tweede aflevering uitgezonden van de “De Bleekweide”, een programma waar kinderen en jongeren in therapie gaan bij psychotherapeute Lut Celie en haar team. De Belgische Federatie van Psychologen is blij dat er op een positieve manier aandacht geschonken wordt aan geestelijke gezondheidszorg, maar heeft toch heel wat bedenkingen over de manier hoe kwetsbare jongeren in beeld worden gebracht, de inhoud van de “psychotherapie” en de professionele achtergrond van Lut Celie.
De beroepsvereniging van psychologen heeft gewacht tot de tweede aflevering om een standpunt in te nemen. “We wilden niet te vlug reageren, gezien het programma toch een verdienstelijke poging is om op een serene wijze geestelijke gezondheidszorg in kaart te brengen,” legt Koen Lowet, sectorverantwoordelijke klinische psychologie uit. Er heerst nog steeds een erg groot taboe op geestelijke gezondheidsproblemen en de drempel om hier hulp rond te zoeken. Een recente studie van de Waalse socialistische mutualiteit Solidaris maakte dit nogmaals pijnlijk duidelijk. Zo bleek dat de meerderheid van mensen met mentale problemen, die geen hulp zoeken, dit niet doen omdat ze de “psy’s (psychologen, psychotherapeuten) niet vertrouwen.
Toch verwoordt Lowet een aantal bezwaren vanuit de psychologengemeenschap: “Op deze wijze je beroepsgeheim doorbreken en de hele maatschappij mee laten kijken naar je therapieën roept altijd deontologische vragen op, zeker bij minderjarigen. Toestemming krijgen van ouders en minderjarigen is één ding. Je moet hen ook duidelijk kunnen uitleggen wat de mogelijke gevolgen zijn van een optreden in de media en hen hierin kunnen opvangen. In dit geval is dat bijzonder moeilijk. In welke mate kunnen wij (als volwassenen) correct inschatten wat de gevolgen kunnen zijn als je beslist om je psychische problemen te delen met heel Vlaanderen? Kunnen we die gevolgen duidelijk uitleggen aan minderjarigen? Waren deze jongeren al in staat om dit soort keuzes te maken? In welke mate werd hun keuze beïnvloed door heldere informatie, dan wel hun gemoedstoestand of “blind” vertrouwen in de therapeut? We hopen dat Lut Celie en de programma – makers hier voldoende bij hebben stilgestaan. In de berichtgeving hierrond (o.a. artikel in de weekendbijlage van de Morgen) lezen we hier echter bitter weinig over. Dat maakt ons toch wel ongerust. Bovendien zijn er alternatieven voorhanden. In andere landen waar men programma’s heeft gemaakt over psychotherapie, heeft men ervoor gekozen om acteurs te gebruiken. We denken dat dit een betere keuze zou zijn geweest.”
De federatie heeft ook inhoudelijk enkele bezwaren. “Wat we tot nu toe te zien kregen, kan je vooral benoemen als counseling of begeleiding, die weliswaar erg goed en creatief gedaan wordt. Psychotherapie is toch nog wel wat van een ander niveau, “ legt Lowet uit. “Voorafgaand aan de psychotherapie is er een diagnostisch proces waarbij er onderzocht wordt, vaak multidisciplinair, wat de mentale problemen veroorzaakt en welke behandeling het meest aangewezen is. Een psychotherapie vindt dan plaats vanuit een wetenschappelijk gevalideerd kader met specifieke technieken zoals mentaliseren, het veranderen van gedachten, beheersen van emoties, oefeningen rond gedragsverandering, communicatiestrategieën, enz. In de Bleekweide vinden we dit echter niet terug en dat is toch wel een gemiste kans.”
Eén en ander heeft wellicht te maken met de professionele achtergrond van Lut Celie, die zichzelf “erkend psychotherapeut” noemt. “Maar die titel betekent niets in België, waar de titel van psychotherapeut niet wettelijk beschermd is, in tegenstelling tot andere Europese landen. Iedereen kan zich psychotherapeut noemen. In de meeste landen is een psychotherapeut een psychiater of klinisch psycholoog, die zich verder gespecialiseerd heeft in de psychotherapie,” stelt Lowet. Lut Celie is van basisopleiding verpleegkundige en heeft daarna allerlei “psychotherapeutische” vormingen gevolgd. De Hoge Gezondheidsraad bracht in 2005 reeds een advies uit dat psychotherapie te beschouwen is als een specialisatie en voorbehouden dient te worden voor specifieke basisberoepen in de gezondheidszorg met een universitaire opleiding. “En daar zit het hem net. In een basisopleiding psycholoog of psychiater wordt erop gehamerd dat interventies wetenschappelijk én deontologisch onderbouwd moeten zijn. vorming, In een psychotherapie – opleiding komt dit minder uitgebreid aan bod, omdat dit voorondersteld wordt reeds gekend te zijn. Het gebrek aan dergelijke basisopleiding zou kunnen verklaren waarom er in De Bleekweide anders wordt omgesprongen met het beroepsgeheim.”
Laurette Onkelinx (PS), minister van Volksgezondheid, is nog dit voorjaar van plan om een nieuw wetsontwerp op tafel te leggen wat zowel de klinisch psycholoog als de psychotherapeut zal regelen. Ze zal dan reeds de zesde minister zijn, die hier een poging rond zal doen. “En wanneer ze vasthoudt aan het idee om als basisopleiding slechts een bachelor als voldoende te beschouwen, zal het weer niet lukken, “ vreest Lowet. De Belgische Federatie van Psychologen pleit ervoor om het eerdere advies van de Hoge Gezondheidsraad te volgen.