Autor: henrykspol

Data dodania wpisu: 27 maja 2012  20:50

Kategoria: Społeczeństwo

Tagi: naukoznawstwo

');
document.write('');
// --

Według dr Michała Lipnickiego z UAM, w klasyfikacji nauk stosowany jest dwudzielny (dychotomiczny) podział nauk, opierający się na kryteriach przedmiotowo (przedmioty badań) – metodologicznych (metody badawcze):

podział nauk

W naukach formalnych nie stosuje się eksperymentu ani obserwacji w celu uzasadniania twierdzeń. Operują te nauki na zdaniach analitycznych. (Wartość logiczną takiego zdania -prawdę lub fałsz można wykazać analizując użyte w nim wyrażenia.) Nauki empiryczne operują na zdaniach syntetycznych (Wartość logiczna zdania nie może być ustalona bez odwoływania się do rzeczywistości [pytanie co to rzeczywistość otwiera otchłań]).

Przedmiotem badań humanistyki są wytwory kultury [Wątpię, czy odnośni naukowcy się z tym zgodzą. Tym bardziej, że wątpliwe jest założenie: społeczne== humanistyczne]. Nauki humanistyczne są problematyczne z metodologicznego punktu widzenia. Nie stosuje się w nich modeli formalnych, a zakres badań i stosowane interpretacje są wieloznaczne. [Moim zdaniem, domyślne modele stosuje się: społeczeństwo, człowiek, homo oecononimus, homo sapiens oeconomicus, homo sociologicus ]

Według empiryzmu logicznego matematyka i logika to nie dyscypliny naukowe, lecz narzędzia nauki. [Opinia wydaje mi się celna]. Za przedmiot badań logiki uważa się  formalne właściwości rozumowania dedukcyjnego, niezależne od treści przesłanek i wniosku. Rachunki logiczne to idealizacyjne teorie wyjaśniające argumentacyjną funkcje języka [ Czy gdziekolwiek istnieją teorie nieidealizacyjne? Wątpię.]. Założeniem idealizacyjnym [Nie podoba mi się to słowo] w logice jest przyjęcie, że każde zdanie może być prawdziwe albo fałszywe, pomijanie modalności itp.

Idealizację usuwa się, budując rachunki o wyższym stopniu złożoności np. modalne. Funktory modalne  nie są ekstensjonalne, czyli funktor może przyporządkowywać inną wartość dwóm równoważnym zdaniom. Zdanie modalne może zawierać funktor możliwości i funktor konieczności. W logice klasycznej istnieją tylko cztery ekstensjonalne jednoargumentowe funktory: identyczność, negacja, funktor zwracający prawdę i funktor fałszu.

Metodologowie spierają się, czy metody stosowane w naukach przyrodniczych oraz humanistycznych winny być takie same czy różne. Naturaliści  twierdzą, że te same, antynaturaliści, że wcale nie. Argumenty jednych i drugich są, moim zdaniem, takie sobie. (dr Lipnicki prezentuje tu naturalistyczną teorię racjonalnego wyboru, dominującą w mikroekonomii, lecz niekoniecznie trafnie opisująca zachowania konsumentów.

Antynaturalistyczna, charakterystyczna dla antropologii kulturowej jest metoda rozumiejąca. Badacz odkrywa reguły kultury obserwacją uczestniczącą. Reguły owe mogą być spisane i nieopisane. Nie są przyczyną działań. Ich naruszenie powoduje określone konsekwencje.

Psychologia wymyka się podziałowi na nauki humanistyczne i przyrodnicze. W odróżnieniu od świata przyrody stany i czynności psychiczne są intencjonalne. Czyli odnoszą się do pewnego przedmiotu. Ponieważ psychologia zajmuje się czynnościami a nie ich wytworami, nie jest też nauką humanistyczną.

Odnosząc się do koncepcji Karla Poppera, autor stwierdził, że psychologia zajmuje się obiektami świata nr 2, nauki przyrodnicze – nr1, nauki humanistyczne – nr 3.  Popper wyróżnił w swojej koncepcji trzy światy : 1 świat  jest światem przedmiotów lub stanów fizycznych. 2 świat  to świat stanów psychicznych, stanów świadomości czy inaczej to świat behawioralnych dyspozycji do zachowania. 3 świat zawiera w sobie obiektywne treści myśli naukowej, poezji i sztuki. [Co to takiego owe obiektywne treści?]

W odniesieniu do ciągłości wiedzy naukowej, postęp w nauce może mieć charakter kumulatywny: Nowe prawa dodawane są do już istniejących. Oczywiście istnieje pogląd – antykumulatywizm. W rozwoju nauki występują nieciągłości. Nowe teorie eliminują teorie dotychczasowe. W historii nauki odbywają się rewolucje. Pogląd pośredni zgadza się z istnieniem nieciągłości oraz rewolucji. Jednak rewolucje nie zrywają ciągłości nauki. Opiera się ów pogląd na zasadzie korespondencji. Zasada głosi, że prawa starej teorii stanowią graniczne przypadki teorii nowej. Teoria wcześniejsza wynika z późniejszej.

W sporze o rozwój nauki strony przypisują większy wpływ czynnikom wewnętrznym – różnego rodzaju czynnikom poznawczym lub zewnętrznym – np. wymagania techniki, interesy grup społecznych, wpływ prądów kulturowych itp. Zakres nauki jest w większości determinowany przez czynniki zewnętrzne:  zapotrzebowanie ze strony gospodarki. [odnosi się chyba do części nauk]. Rewolucja naukowa to przełom związany z powstaniem nowej fundamentalnej teorii naukowej.

Imre Lakatos zastąpił pojęcie hipotezy pojęciem programu badawczego. Zmodyfikował też zasadę falsyfikacji Poppera. Dana teoria T2 falsyfikuje  teorię T1 jeżeli: 1. Teoria T2 przewiduje takie fakty, których nie przewiduje teoria T1.  2. Teoria T2 wyjaśnia wszystkie fakty, które wyjaśnia T1 (zawiera niesfalsyfikowaną część T1).3. Przynajmniej niektóre z przewidywań T2 zostały doświadczalnie potwierdzone.

P. K. Feyerabend głosił anarchizm metodologiczny. Jego zdaniem, przekonanie, że nauka rozwija się według  trwałych i powszechnych metod jest zarówno nierealistyczne  jak i szkodliwe dla samej nauki  Jedyna reguła, która wydaje się uzasadniona to: wszystko wolno.  Wysunął tezę  o niewspółmierności – znaczenie i interpretacje pojęć, a w efekcie i zdań obserwacyjnych, w których skład one wchodzą jest zależne od kontekstu teoretycznego. Zdarza się tak, że dwie teorie różnią się między sobą tak znacznie, że nie jest możliwe sformułowanie podstawowych pojęć jednej w terminach drugiej. W związku z czym zdania obserwacyjne nie będą w nich wspólne. Wówczas teorie te są niewspółmierne (mechanika kwantowa i mechanika klasyczna). Wybór między niewspółmiernymi teoriami ma charakter subiektywny. Anarchizm metodologiczny odrzuca wyższość wiedzy naukowej nad innymi typami wiedzy.

Postmoderniści podważają obiektywność nauki [otchłanne pojęcie chyba], głoszą epistemologiczny relatywizm – każde spostrzeżenie rzeczywistości jest tak samo uzasadnione. Historia w tym ujęciu staje się zbiorem równorzędnych, rywalizujących ze sobą narracji. Postmodernizm jest krytykowany za nieuzasadnione powoływanie się i wykorzystywanie w humanistyce innych nauk, zwłaszcza matematyki i fizyki. W efekcie postmoderniści „mówią o teoriach, których nie rozumieją i formułują stwierdzenia pozbawione sensu” Na zakończenie dr Lipnicki odsyła do internetowego generatora tekstów postmodernistycznych.*

http://www.elsewhere.org/pomo/ Można tam wygenerować także Adolescent Poetry, Band Names,  Subgenius Brag, Time Cube.

Na podstawie  http://www.logic.amu.edu.pl/images/3/30/Naukoznawstwo3.pdf

(Brak ocen)

 Ładowanie ...

<!---->