Opnieuw ligt het onderzoek van een Nederlands psycholoog onder vuur. En opnieuw gaat het om een bekende naam uit de sociale psychologie. Enkele van de psychologische effecten die zijn ontdekt door Ap Dijksterhuis van de Radboud Universiteit Nijmegen, en die zelfs in tekstboeken zijn opgenomen, zouden bij herhalingen van de oorspronkelijke experimenten niet zijn aangetroffen. Nature bericht uitgebreid over de zaak; Dijksterhuis zelf laat zowel in het artikel als in de commentaarsectie weten het niet eens te zijn met de kritiek. Voor de duidelijkheid: Dijksterhuis wordt niet beschuldigd van fraude, zoals in de recente zaken rond Diederik Stapel en Dirk Smeesters. Hij zou alleen vals positieve resultaten hebben gevonden, oftewel verschijnselen hebben aangetoond die eigenlijk niet bestaan.

Rond welke tijd begon de mens op grote schaal duidelijke veranderingen aan te brengen aan de aarde – zo sterk, dat je kunt spreken van een nieuw geologisch tijdperk, het antropoceen? Was het rond de tijd van de industriële revolutie? Amerikaanse geografen hebben berekend dat de mens z’n stempel al veel eerder op de planeet drukte, namelijk zo’n 5000 jaar geleden. Rond die tijd was al ongeveer een vijfde van het aardoppervlak naar de hand van onze verre voorouders gezet. Je leest meer over het onderzoek achter deze bewering bij New Scientist.

Franse en Australische onderzoekers hebben een veelbelovende nieuwe manier ontwikkeld om de olie van olierampen op te ruimen. Nanovellen van zogenoemd wit grafeen blijken 33 keer hun eigen gewicht aan vloeistof op te kunnen zuigen en hebben hierbij een voorkeur voor olie, terwijl ze water afstoten. Bovendien kunnen de vellen na een speciale wasbeurt met hitte hergebruikt worden.

De nieuwste Disney-hit in de VS is een natuurdocumentaire over een babychimpansee die wordt geadopteerd door een jong mannetje als zijn moeder verdwijnt. Ontroering verzekerd. De film wordt aangeprezen als ‘waar gebeurd verhaal’, maar: daar klopt helemaal niets van. Der Spiegel schrijft (in het Engels) hoe het echt zit. Het gebeurt inderdaad wel eens dat weeschimps worden geadopteerd door andere chimpansees, en zelfs door niet-familieleden. Maar meestal zijn hun overlevingskansen alsnog slecht. En dat schattige babyaapje uit de film? Dat zijn vijf verschillende apen.

Het gaat niet goed met de gieren in Zuid-Afrika. Zeven van de negen gierensoorten die in het land leven worden met uitsterven bedreigd. De reden? Diverse lichaamsdelen van gieren zijn erg in trek op de traditionele medicijnmarkt. Zo zou het roken van gierenhersenen je helderziende gaven geven. Flesjes geprepareerde gierenhersenen vinden daarom gretig aftrek bij mensen die de lotto willen winnen.

Een opmerkelijk crowdfunding-initiatief: wil jij helpen het koraal te redden? Dan kun je investeren in deze koraalopbouwende robots. Het idee is dat de robots volledig geautomatiseerd kleine stukjes gezond koraal oogsten en transplanteren op plekken waar het koraal is afgestorven, zodat het kan aangroeien. De ontwikkelaars, afkomstig van diverse universiteiten, hebben nog 25 dagen om de benodigde 107.000 dollar bij elkaar te schrapen. Ze zitten nu pas op een kwart.

Tot slot weer eens een leuk filmpje. En niet zomaar een: wetenschappers van IBM hebben de kleinste film ter wereld in elkaar gedraaid. Hoe klein? Nou, de animatie bestaat uit enkele tientallen losse atomen. Je kunt ze zelfs duidelijk van elkaar onderscheiden. Bij de BBC lees je meer over hoe deze film tot stand is gekomen. En over waarom IBM het filmpje heeft gemaakt.