Wanneer ik een lezing geef over mindfulness moet ik vaak een aantal enthousiastelingen teleurstellen. Anderzijds - en dat is dan het andere uiterste - zijn er ook mensen die mindfulness gelijkstellen aan parapsychologie en die ervan uitgaan dat het quatsch is, onwetenschappelijk, en géén waarde heeft.

Dat klopt dus ook weer niet: het is een wetenschappelijke analyse die ertoe leidde dat mindfulness geïntegreerd werd in psychologische behandelingen (cf. het gepieker van hierboven) en er is wetenschappelijke evidentie dat mindfulness in een aantal gevallen kan helpen.

Doorgaans trapt men in de val van het eerste extreme: ongenuanceerd - vaak onbedoeld - de waarde 'opblazen'. Schrijfster Paulien Derwort verviel evenwel in het andere (even onverantwoorde) uiterste: mindfulness heeft weinig of geen waarde, want het doet enkel aan symptoombestrijding. Mindfulness zou volgens Derwort geen ruimte laten om negatieve gevoelens en onvolmaaktheden toe te laten. Het zou ons leren de dingen die we niet willen voelen en ervaren 'weg te blazen'.

Mis. Mindfulness leert je net bij je pijn en verdriet stil te staan zonder er in je hoofd met eindeloos gepieker van weg te (blijven) lopen of het weg te willen 'denken'. Het is die blootstelling aan je pijn en het stilleggen van het weglopen ervan die zorgen dat pijn niet gaat escaleren. "Let it go?" Net niet: je leert uitgerekend opzoeken waar je van wegloopt. Het is stilstaan bij de imperfecties van het leven, in plaats van die weg te denken of weg te blazen. Het omgekeerde van wat Derwort vermoedt.

O ja, volgens Derwort is het beter om een bord stuk te smijten: afreageren dus. Weer mis. Als er iets is waarvan onderzoek duidelijk heeft gemaakt dat het niet werkt (of zelfs averechts werkt), dan is het wel afreageren. Dames en heren, een paar keer goed op een kussen meppen wanneer je boos bent, werkt niet. Een geval van de mythe van de catharsis.

Voor eens en voor altijd: mindfulness heeft wetenschappelijk gefundeerde waarde, maar die is beperkt. Het is geen symptoombestrijding, maar biedt een tegengif voor een onderliggend 'ziekmakend' proces. Niettemin: blijf op uw hoede voor de hype.