Kişisel gelişim kitaplarının çoğunda “hayır” diyebilmenin önemine vurgu yapılır. Psikologlara göre her insan “hayır” demeyi öğrenmelidir. Oysaki aynı kitaplar “evet” demenin gücünden de sıklıkla bahseder. O halde ne yapmalı? Dengeyi nasıl korumalı? Uzman Psikolog Özlem Demirci, gönül rahatlığıyla “hayır” diyebilmeniz için birkaç ipucu veriyor.

SEÇİM YAPMAK

“Evet” demek de, “hayır” demek de bir seçim yapmaya karşılık gelir. “Evet” dediğimizde bize sunulanı almayı ya da bizden isteneni vermeyi seçmiş oluruz.

Aynı sorulara “hayır” dediğimizde durum biraz daha karmaşıktır. “Hayır” dendiğinde yeni bir durum ortaya çıkar, tekrar dengeye kavuşmak için çaba sarf etmek gerekir, bazen de çatışma çıkabilir, olumsuz duygular yaşanabilir. “Hayır” demenin zorluğu buradan gelir.

NEDEN “HAYIR!” DEMELİ?

“Hayır” dememek hem özel hayatta hem de iş hayatında kişiyi zor durumlara sokabilir. “Hayır” demek kişisel önceliklerimizi ve sınırlarımızı belirlememizi sağlar. Bunu yapamayan kişi kızgınlık, tükenmişlik, hayal kırıklığı hisseder, diğer insanlarla ilişkileri de olumsuz etkilenir.

Eğer gerçekçi olmak istiyorsak “hayır” demek gerekir. Enerjimiz ve zamanımız sınırlıdır, bunları hangi işlere ayıracağımıza karar vermemiz gerekir. Seçim yapmadığımızda biriken işler bizi aşar. Hiçbir şeye yetişemez hale gelebiliriz. Yaptığımız işlerin kalitesi düşeceği gibi yorgunluk, isteksizlik, tükenmişlik ve kaygı gibi olumsuz duygular yaşamaya başlarız. Biriken işler bir süre sonra gerçekten yapmamız gereken ya da yapmayı çok istediğimiz işlerin önüne geçebilir. Bazı işleri geri çevirmek hayatımızı kolaylaştırır.

BİR İŞİ / PROJEYİ GERİ ÇEVİRİRKEN ŞU 3 KRİTERE BAKMAK KARARI KOLAYLAŞTIRACAKTIR:

1- Bu iş için gerekli zaman ve enerjim var mı? Bu zamanı ayırmaya istekli miyim? İstekliysem neden?

2- İyi bir fırsat gibi görünen bu iş/proje benim hedeflerime ulaşmamda bana faydalı olacak mı? Benim için iyi bir fırsat mı gerçekten?

3- Bu işi isteyerek ve severek yapabilecek miyim? Bana yeni şeyler öğretecek mi?

Bu sorulardan ikisine “hayır” cevabı veriyorsanız teklifi geri çevirmek daha akıllıca olacaktır.

Zarar görmek istemiyorsak bazı öneri ve isteklere “hayır” demek gerekir. Sahip olduğumuz değerlere göre yaşamak istiyorsak “hayır” demek gerekir. Değerler, kişiye göre değişeceğinden “hayır” denecek durumlar da kişiye göre değişecektir. Ancak ortak olabilecek bazı değerler sayılabilir. Örneğin; yalan söylemek, usulsüz iş yapmak, haksız kazanç elde etmek, sevdiklerimize özen göstermemek, ailevi ve ahlaki değerleri hiçe saymak, dini inanışları hiçe saymak bunlardan sayılabilir. Bizim değerlerimizi sarsacak ya da ortadan kaldıracak öneri ve isteklere “hayır” demek özellikle kendimize öfkelenmemizi engeller.

ÇOCUĞUNUZA HAYIR DEMENİN YOLLARI (TIKLAYIN)

GÖNÜL RAHATLIĞIYLA “HAYIR” DİYEBİLMEK İÇİN BİRKAÇ İPUCU

HEMEN CEVAP VERMEK ZORUNDA DEĞİLSİN!

Sizden cevap bekleyen kişi karşınızda beklerken “hayır” demek zor olabilir. Böyle durumlarda bunu düşünmeye ihtiyacınız olduğunu söyleyin, bu baskıyı hissetmeden yalnız kaldığınız bir zamanda öneri ve/ya isteği değerlendirin. Yalnız çok ümit verirseniz “hayır” dediğiniz kişi daha fazla hayal kırıklığına uğrar.

KİBAR AMA DOĞRUDAN SÖYLE!

Suçluluk duygusuyla fazladan açıklamalar yaparak lafı dolandırmayın. “Bu işe ayıracak yeterli zamanım yok” ya da “istediğini yapabilecek durumda değilim” demek yeterli olacaktır.

KENDİNİ YALNIZ YA DA ÜZGÜN HİSSEDİYORSAN SINIRLARI GÖZDEN GEÇİR!

Böyle hissetmeniz size bir sinyal verir, farklı durumlarda ve farklı kişilerle sınırları tekrar gözden geçirmek, gerekiyorsa değiştirmek gerekir.

İNSANLAR SINIRLARINA SAYGI DUYMUYORSA DİKKAT ET!

Bu size bir uyarıdır; yeterince net ve kesin davranmıyor olabilirsiniz. Net olmanıza rağmen sınırlarınıza saygı duymayan biriyle ilişkinizi bitirmek bazen en iyi çözümdür.

SABIRLI VE KARARLI OL!

Davranış değiştirmek o kadar kolay olmayabilir. Kendinize karşı sabırlı olmalısınız. Bu süreçte kendinizi suçlu ya da bencil hissedebilirsiniz ama uyum sağlayınca bu duygular kaybolacaktır.

Onaylanmak, sevilmek, nezaket göstermek ya da çatışmadan kaçınmak için her şeye “evet” diyor olabilirsiniz, ancak gerektiğinde “hayır” diyebilmek sadece kişisel sınırlarınızı korumakla kalmaz, gerçek ve sağlam bir ilişkinin de temelini oluşturur. Bu şansı kendinize tanıyın ve deneyin.