DİDEM SEYMEN

FMV Işık Üniversitesi Psikoloji Bölüm Başkanı Prof. Dr. Gülden Güvenç; teknoloji bağımlılığının, özellikle üniversite çağındaki gençler üzerindeki olumsuz etkilerini anlattı...

Teknolojiyi sınırsız kullanmak, sağlık için zararlı mı?

Teknolojinin hangi amaçla kullanıldığı çok önemli. Çocuklar ve gençler; internette fiziksel, cinsel ve sözel şiddete daha açık. Ayrıca gençlerin ve çocukların, bilgi kirliliği içeren sitelere denetimsiz girmeleri de zararlı sonuçlara neden olabilir. Psikolojik bulgular; televizyonda veya bilgisayar oyunlarında şiddete başvuran kahramanları izleyen çocukların, saldırganlığa daha eğilimli olduğunu ortaya koyuyor. Cep telefonları veya internet (sosyal medya) aracılığıyla kurulan ilişkiler ise kimi zaman yüz yüze sosyalleşmenin önüne geçebiliyor. Bu tür teknolojilere bağımlı hale gelmek; bireylerin uzun vadede izole olmasına, yalnızlaşmasına ve içe kapanmasına yol açabilir.

İLETİŞİM KURAMAZ

Bir kişi ne zaman teknoloji bağımlısı olur? Bu nasıl anlaşılır?

Kişi günlük yaşamında sosyal ilişkilerini sürdüremiyorsa veya yemek yemeyi dahi unutuyorsa; teknoloji bağımlılığından bahsedebiliriz. Örneğin; internetin başından kalkıp hiç sosyalleşmeyenler, teknoloji bağımlısıdır. Ayrıca bir yakınıyla birlikte yemek yerken sürekli cep telefonuyla haşır neşir olan kişilerin de bağımlı olduğunu söyleyebiliriz.

Özellikle çocukların bilgisayar oyunlarıyla meşgul olması, onları sosyal ve psikolojik olarak nasıl etkiliyor?

Araştırmalar; özellikle saldırgan içerikli bilgisayar oyunlarının (ebeveyni de bu saldırganlığı onaylıyorsa ya da eleştirmiyorsa), çocuktaki saldırganlığı artırabileceğini gösteriyor. Kimi bulgular ise bazı teknolojilerin stresi artırdığını, kişileri yalnızlaştırdığını ve anlamlı sosyal etkileşim kurmayı engellediğini ortaya koyuyor .

Gençlerin bilgiye bu kadar hızlı ulaşması iyi mi?

İnternet ve bilgi kaynakları; yararlı bilgi elde etmek için kullanılıyorsa, olumlu etkileri vardır. Ancak hoş vakit geçirmeyi sağlayan teknoloji öylesine gelişti ki, neredeyse sinemanın, tiyatronun, hatta kitapların yerini alıyor. Ayrıca teknolojik olanakları; başkalarını taciz etmek veya saldırganca amaçları karşılamak için kullanmak bir soruna işaret eder.

Ödevlerin internetten indirilmesi çocukları ezbere mi itiyor?

Ödevlerin internetten indirilmesi, etik ilkelere aykırı bir sorumsuzluk örneğidir. Bu bir aldatma sorunudur; dolayısıyla kesinlikle kabul edilemez.

EBEVEYNLER ÇOCUKLARI MUTLAKA DENETLEMELİ

Teknoloji ile araya sınır koyamaz mıyız?

Teknolojinin zararları ile teknolojiye bağımlı hale gelmenin birbirinden farklı konular olduğunu düşünüyorum. Teknoloji; bilim alanında verilerin bilgisayara girilmesi ve analiz edilmesi açısından hem zaman, hem de maddi açıdan büyük kazançlar sağlıyor. Geçmişte bu tarz olanaklar yoktu ve bilimsel analizler yapmak uzun zaman alırdı. Günlük hayata gelince... Günümüzde internetten, bilgisayar oyunlarından veya sosyal medyadan uzak kalmak mümkün değil. Bu tür teknolojiler, özellikle şiddet içerdiği zaman zararlı hale gelebilir. Burada da annebabalara önemli görevler düşüyor. Anne-babalar; çocuklarının izlediği programları denetleyemeseler bile, onları kolayca yönlendirebilirler. Çünkü çocuklar, anne-babalarının davranışlarını örnek alırlar ve ailelerinin istedikleri gibi davranmaya çalışırlar. Ancak ergenliğe adım atan çocukları, teknolojinin zararlı etkilerine karşı denetlemek daha zordur.

PSİKOLOJİK DESTEK ŞART

Gerçek kimliklerini gizleyerek sohbet odalarında dolaşan kişiler de var. Böyle davranmak, bir tür kişilik bozukluğunun göstergesi olabilir mi?

Sanal ortamda kimliğini gizleyip başkalarını taciz eden ve aldatan kişilerin; psikolojik sorunları olduğunu söyleyebiliriz. Bu tür davranışlardan giderek zevk almaya başlayanların kişilik sorunları ise tehlikeli düzeye varmıştır. Ancak bu gibi sorunların bilimsel bir titizlikle araştırılması ve bulgulara göre tartışılması gerekir. Aksi takdirde yapılacak spekülasyonlar; önyargılı etkileşime yol açabilir.