Την Πέμπτη, ο Γιούνκερ θα έχει συνομιλία με τον ούγγρο πρωθυπουργό Βίκτορ Ορμπάν για την κρίση και την Παρασκευή με τον αυστριακό αντικαγκελάριο Ράινχολντ Μίτερλενερ. Η εκτός ελέγχου κατάσταση μεταξύ του σιδηροδρομικού σταθμού της Βουδαπέστης, του σταθμού του Μονάχου και της ενδιάμεσης Αυστρίας έχει γίνει νέα ορατή εστία της προσφυγικής κρίσης στην ΕΕ, όπως και απόδειξη ότι τα κράτη-μέλη δύσκολα μπορούν να διαχειριστούν μόνα τους το ζήτημα.

Παράλληλα, σύμφωνα με πληροφορίες στον ευρωπαϊκό Τύπο (μεταξύ άλλων, της αυστριακής Standard), η Κομισιόν ετοιμάζει «προειδοποιητικές επιστολές» σε μέλη των «28» για μη τήρηση των κανονισμών που προβλέπονται στις σχετικές Συνθήκες.

Όπως ανέφερε ο Δ.Αβραμόπουλος στο Reuters, το πλαίσιο που θα προταθεί για την επεξεργασία αιτήσεων ασύλου στην Ιταλία, την Ελλάδα και πιθανόν την Ουγγαρία μπορεί να περιλαμβάνει την κράτηση όσων οι αιτήσεις απορρίπτονται μέχρι τον επαναπατρισμό τους.

Σε συνέντευξή του στο πρακτορείο, ο κ. Αβραμόπουλος δήλωσε πως η Ευρωπαϊκή Επιτροπή θα παρουσιάσει τις νέες προτάσεις της στους υπουργούς Εσωτερικών στο συμβούλιό τους το οποίο συγκλήθηκε κατεπειγόντως την 14η Σεπτεμβρίου, πέντε ημέρες αφότου ο Πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ζαν-Κλοντ Γιούνκερ αναμένεται να παρουσιάσει τα σχέδια στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο.

Το χρονοδιάγραμμα σηματοδοτεί μια επιτάχυνση της αντίδρασης της ΕΕ λόγω του κύματος αφίξεων κατά τη διάρκεια του καλοκαιριού, με τα κράτη μέλη να διαφωνούν στην κατανομή των προσώπων αυτών.

Ο Αβραμόπουλος δήλωσε πως οι συζητήσεις του με τις κυβερνήσεις τον κάνουν να ελπίζει πως θα άρουν τις ενστάσεις τους στο σύστημα κατανομής για τους αιτούντες άσυλο, το οποίο ο Γιούνκερ πρότεινε τον Μάιο και θα παρουσιάσει την επόμενη εβδομάδα επικαιροποιημένο ως μόνιμο ευρωπαϊκό μηχανισμό.

«Η πλειονότητα των χωρών επιθυμεί να συνεισφέρει», σημείωσε. «Κάποιες χώρες που ήταν κάπως διστακτικές άλλαξαν γνώμη, επειδή πλέον συνειδητοποιούν πως αυτό το πρόβλημα δεν είναι πρόβλημα των άλλων χωρών, αλλά και δικό τους επίσης».

Αλλά ενώ η Ευρωπαϊκή Επιτροπή είναι έτοιμη να επεκτείνει τα πρότερα σχέδιά της για την αντιμετώπιση της κρίσης, ο κ. Αβραμόπουλος επέμεινε πως δεν θα γίνει καμία αλλαγή στον κώδικα συνόρων του Σένγκεν, που έχει καταργήσει τους συνοριακούς ελέγχους στα περισσότερα εσωτερικά σύνορα της Ένωσης, παρά τις εκκλήσεις για αλλαγές ώστε να εμποδίζονται οι μετανάστες να αξιοποιούν τα ανοιχτά σύνορα.

Πιλοτικό πρόγραμμα της Επιτροπής προβλέπει ήδη την μετεγκατάσταση 40.000 αιτούντων άσυλο από την Ιταλία και την Ελλάδα σε άλλα ευρωπαϊκά κράτη και την υποδοχή 20 χιλιάδων προσφύγων από το εξωτερικό. Μόλις αυτό ολοκληρωθεί, ανέφερε ο Ευρωπαίος Επίτροπος, θα εφαρμοστεί ένα μόνιμο σύστημα.

«Οι ροές (προσφύγων και μεταναστών) αυξάνονται», τόνισε ο Αβραμόπουλος. «Έτσι το ερώτημα είναι, θα απαντήσουμε με υπεύθυνο τρόπο στην πρόταση που υποβάλει η Επιτροπή; Εάν αυτό το πρόγραμμα αποδειχθεί εφαρμόσιμο, τότε θα έχουμε ένα μόνιμο σύστημα στο μέλλον».

Επαινώντας την Γερμανία που ηγήθηκε στην αποδοχή Σύρων – παρότι θα μπορούσε να τους έχει στείλει πίσω στα κράτη αρχικής εισόδου τους στην ΕΕ – ο Ευρωπαίος Επίτροπος δήλωσε: «Κάποιες κυβερνήσεις…πρέπει να σταματήσουν να έχουν την ψευδή εντύπωση ότι θα ενισχύσουν λαϊκιστικά κινήματα εάν κάνουν παραχωρήσεις στην πολιτική μας. Πρέπει να δείξουμε τόλμη».

Και μέτρα ταχύτερου επαναπατρισμού

Μαζί με τις προτάσεις για την παροχή ασφαλών και νόμιμων τρόπων υποδοχής περισσότερων ανθρώπων που χρειάζονται άσυλο ή μπορούν να συνεισφέρουν στην ευρωπαϊκή οικονομία, η Επιτροπή θα υποβάλει στις ευρωπαϊκές κυβερνήσεις νέες προτάσεις επιτάχυνσης των διαδικασιών επαναπατρισμού των προσώπων οι αιτήσεις ασύλου των οποίων απορρίπτονται.

Αυτό μπορεί να αποτρέψει κάποιους να ρισκάρουν το συχνά επικίνδυνο ταξίδι. Τα Ηνωμένα Έθνη εκτιμούν πως οι δυνατότητες υποδοχής αυτών που έχουν τη μεγαλύτερη ανάγκη θα αυξάνονταν κατ' αυτόν τον τρόπο.

Ωστόσο ο κ. Αβραμόπουλος τόνισε στο Reuters ότι αυτά τα μέτρα θα συμβάλουν επίσης να καθησυχαστούν οι πολίτες που έχουν θορυβηθεί από την κρίση. «Αυτό είναι ουσιαστικό», εξήγησε, για την ανάκτηση «της εμπιστοσύνης των πολιτών μας στο σύστημα μετανάστευσης».

Λιγότεροι από τους μισούς από εκείνους οι αιτήσεις χορήγησης ασύλου των οποίων απορρίπτονται – συνήθως πρόκειται από πολίτες φτωχών αλλά σχετικά σταθερών χωρών, που μεταναστεύουν στην Ευρώπη σε αναζήτηση δουλειάς – απελαύνονται πράγματι, σημείωσε ο πρώην υπουργός Εξωτερικών της Ελλάδας.

Πολλοί άλλοι απλώς φθάνουν στην Ευρώπη και αποφεύγουν τους ελέγχους. Κατ' αυτόν τον τρόπο, «το σύστημα δεν μπορεί να δουλέψει». Αλλά τώρα, τα «καυτά σημεία» της ΕΕ, η Ελλάδα, η Ιταλία, πιθανόν η Ουγγαρία, θα επιταχύνουν την επεξεργασία των αιτήσεων ασύλου και την επιβολή των κανόνων της ΕΕ: «Εκείνοι οι οποίοι χρειάζονται διεθνή προστασία θα την λάβουν», αλλά «οι υπόλοιποι, όσοι δεν χρειάζονται προστασία, θα επαναπατριστούν».

Η Επιτροπή προετοιμάζει έναν κατάλογο «ασφαλών» χωρών, οι αιτήσεις των υπηκόων των οποίων για τη χορήγηση ασύλου θα απορρίπτονται με διαδικασίες fast-track.

Ορισμένοι από όσους καλούνται να επαναπατριστούν, είπε, θα μπορούν να επωφεληθούν από «προγράμματα βοηθούμενης οικειοθελούς επιστροφής» στις χώρες τους. Ορισμένες υπηρεσίες προτείνουν να προσφέρεται χρηματική και άλλη υποστήριξη σε όσους επαναπατρίζονται.

Για εκείνους που δεν συνεργάζονται όμως ο Δημήτρης Αβραμόπουλος είπε ότι η στρατηγική της Κομισιόν θα συμπεριλαμβάνει την «αυστηρότερη εφαρμογή» των κανόνων της ΕΕ, «περιλαμβανομένης όπου είναι απαραίτητη της χρήσης της κράτησης».

Ο επίτροπος Μετανάστευσης απέρριψε τις εκκλήσεις να γίνουν αλλαγές στον κώδικα συνόρων Σένγκεν λόγω των προβλημάτων στα εξωτερικά σύνορα της ΕΕ και τόνισε πως τέτοιες απόψεις υπογραμμίζουν ότι η κρίση αποτελεί δοκιμασία για την ηγεσία της ΕΕ και την ικανότητα των ευρωπαϊκών θεσμών να διαμορφώσουν μια κοινή προσέγγιση.

«Δεν είναι η (συμφωνία) Σένγκεν το πρόβλημα», δήλωσε ο κ. Αβραμόπουλος και χαρακτήρισε τα ανοικτά σύνορα ένα από τα σημαντικότερα επιτεύγματα της Ευρώπης. Αφηγήθηκε ότι το διαβατήριό του είχε γεμίσει σφραγίδες όταν είχε ταξιδέψει με τρένο σε πολλές χώρες της Ευρώπης τη δεκαετία του 1970.

«Αυτή η κρίση... είναι μια καθοριστική δοκιμασία για τους ευρωπαϊκούς θεσμούς και τις σχέσεις τους με τα κράτη μέλη. Δεν πρέπει λόγω αυτής της κρίσης να πάρουμε τον δρόμο της επανεθνικοποίησης» των διαδικασιών χάραξης πολιτικής, υπογράμμισε.

«Διότι αυτό μπορεί να είναι η αρχή του τέλους όλων των επιτευγμάτων που κάναμε τα τελευταία 50 χρόνια», κατέληξε.