Κυκεώνας. Ο χαρακτηρισμός αυτός αποδίδει πλήρως την τεράστια νομοθετική παραγωγή των τελευταίων δεκαετιών, που κατατάσσει τη χώρα μας σε μία από τις υψηλότερες θέσεις παγκοσμίως σε θέματα πολυνομίας, η οποία ασκεί διαλυτικές συνέπειες στο κοινωνικό σύνολο, στη δημόσια διοίκηση και στη δημοκρατία. Ακόμα και οι δικαστές, οι κατεξοχήν εφαρμοστές των νόμων, ζαλίζονται από τις χιλιάδες διατάξεις που ισχύουν για ένα θέμα, ενώ είναι πλέον κοινός τόπος ότι χιλιάδες νόμοι που ισχύουν δεν εφαρμόζονται!
Το τρίπτυχο «πολυνομία, κακονομία, ανομία» αποτελεί για ειδικούς και μη τη σοβαρότερη ίσως παθογένεια της ελληνικής δημοκρατίας, με συνέπειες που δεν αφήνουν αλώβητη καμία πτυχή της δημόσιας και ιδιωτικής ζωής. Για να αντιληφθούμε το μέγεθος της στρέβλωσης, αρκεί να αναφερθεί πως στις ΗΠΑ από το 1776, που κηρύχθηκε η αμερικανική ανεξαρτησία, έως και σήμερα ψηφίστηκαν και ισχύουν μόνον δέκα φορολογικοί νόμοι.
Στη χώρα μας, όπως προκύπτει από τα στοιχεία που συγκέντρωσε η πρόεδρος των Διοικητικών Δικαστών Ειρήνη Γιανναδάκη, η κατάσταση έχει ως εξής: από το 1975 έως και σήμερα, σε 40 χρόνια δηλαδή, ψηφίστηκαν 250 φορολογικά νομοθετήματα με άπειρες τροπολογίες διάσπαρτες σε διάφορους άλλους νόμους, ενώ μόλις τα τελευταία δύο χρόνια (έως το τέλος του 2014) ψηφίστηκαν έξι αμιγώς φορολογικοί νόμοι, στους οποίους συμπεριελήφθησαν 71 νέες φορολογικές ρυθμίσεις. Για τις διατάξεις αυτές, παράλληλα εκδόθηκαν 111 υπουργικές αποφάσεις και 138 διευκρινιστικές εγκύκλιοι.
8,6 νόμοι την ημέρα
Η υπερπαραγωγή νόμων, οι περισσότεροι από τους οποίους περιλαμβάνουν και φωτογραφικού τύπου διατάξεις (ρουσφέτια), είναι κανόνας για όλα σχεδόν τα προς ρύθμιση θέματα. Συνολικά από το 1975 έως σήμερα έχουν εκδοθεί 4.100 νόμοι, 107 κάθε χρόνο, ένας νόμος κάθε 3,4 ημέρες. Αν όμως σε αυτούς υπολογιστεί, όπως και πρέπει, το λεγόμενο «δευτερογενές δίκαιο», δηλαδή υπουργικές αποφάσεις, προεδρικά διατάγματα, τότε ο αριθμός τους εκτοξεύεται στις 115.000, συν 4.100, δηλαδή στις 119.000. Ο συνολικός αριθμός των νόμων αντιστοιχεί σε 3.132 κάθε χρόνο και σε 8,6 νόμους την ημέρα.
Η πολυνομία και η κακονομία, διότι μεγάλος αριθμός νόμων γράφονται «στο πόδι» και οι περισσότεροι διαθέτουν πλείστες διατάξεις φωτογραφικού τύπου ή είναι προϊόντα αδιαφανών διαδικασιών, αποτελούν το ιδανικό έδαφος, όπου ενδημούν, κατά τους ειδικούς, η διαφθορά και η αυθαιρεσία, και βεβαίως έτσι καταλύονται βασικοί κανόνες που καθορίζουν τις ευνομούμενες πολιτείες αλλά και τα κράτη δικαίου.
Και ενώ η πολυνομία και οι διαλυτικές της συνέπειες έχουν επισημανθεί δημόσια και από πολλούς, εντούτοις, όπως σημειώνει εύστοχα ο αντιπρόεδρος του ΣτΕ Αθανάσιος Ράντος, με πολυετή και πολυσχιδή δικαστική εμπειρία, «δεν νοείται υπουργός που να μην αισθάνεται ενδεχομένως και αποτυχημένος, αν δεν ψηφιστούν επί των ημερών του κάποιοι νόμοι, χωρίς τις περισσότερες φορές να εισφέρουν κάτι ουσιαστικό και νέο».
Τα παραδείγματα πολλά. Για το μείζον θέμα της επιτάχυνσης της δικαιοσύνης, δηλαδή να εκδίδουν τα δικαστήρια σε εύλογο χρόνο τις αποφάσεις, έχουν ψηφιστεί τα τελευταία χρόνια 38 νόμοι, όλοι οι υπουργοί Δικαιοσύνης έχουν ψηφίσει ανάλογο νόμο, και βέβαια το πρόβλημα όχι μόνον δεν έχει λυθεί, αλλά έχει χειροτερέψει.
Οσο για το επίπεδο της απέραντης αυτής νομοπαραγωγής, είναι «χαμηλότατο το νομοτεχνικό επίπεδο, πλην εξαιρέσεων», επισημαίνει ο αντιπρόεδρος του ΣτΕ κ. Ράντος, ο οποίος προτείνει «να δημιουργηθεί μία οργανωτική ομάδα από δημοσίους υπαλλήλους που θα συντάσσει κατ’ αποκλειστικότητα τους νόμους», καθώς, όπως τονίζει, «δεν αρκεί ο έλεγχος από το Συμβούλιο της Επικρατείας και την ΚΕΝΕ (Κεντρική Νομοπαρασκευαστική Επιτροπή)».